Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
dochodzidoichkoincydencji,awówczasłącząsweznaczeniawsystemwzajem-
nychoświetleń,generująaluzje,tworząwielowymiarowąpłaszczyznęoglądu
sytuacjiuczuciowej.Obecnośćideizasadniczejsprawia,żewierszetemogąbyć
uruchamianejakoelementyprzemyślanejcałościoznamionachcykluswobod-
nego,co-zgodniezrefleksjąteoretycznąJanaTrzynadlowskiego-oznaczałoby
jednocześnie,żeDposiadająautonomięwzględną,tzn.mogąistniećibyćprzed-
miotemodbiorupozacyklem,wszakżewjegoobrębieposiadająswewłasne
miejsceiwłasnąfunkcję”
31
.FunkcjonalnośćDcykliczna”analizowanychutwo-
rów,łączącasięzzagadnieniempodwójnegoichstatusuinterpretacyjnego,ma
dlaobranejkoncepcjibadawczejznaczeniecentralne.
DlategoniebezznaczeniajestwypracowanaprzezRolfaFieguthateoriacy-
klupoetyckiego,implikującaproblemkontekstualnościiwieloznacznościform
literackich.Wychodzączprzekonania,żetradycyjnepoetykiikompendiawiedzy
retorycznejniepoświęciłynaprzestrzenidziejówmiejscatemupojęciu,badacz
zFryburgastworzyłkompleksowąteorięcykluisformułowałjegofundamen-
talnereguły.Nadrzędnymkryteriumidentyfikującymcyklpoetyckistajesię
wujęciuFieguthazamysłautorski,sygnalizowanywdzieleobecnościąmotta,
wstępu,numeracjiwierszy,śródtytułów,wypowiedzimetapoetyckichczyuwi-
daczniającejsięwtokucałościowejlekturynadrzędnejideispajającej.Decydujące
znaczeniewrozpoznaniucyklupoetyckiegoprzypisujeonroli,jakąodgrywa
podmiotcykliczny,który-przycałejswejodrębności-stanowijakgdybysumę
wszystkichjednostkowychpodmiotówlirycznych,ujawniającsięnierzadkojako
poetyckiealteregosamegoautora(tzw.podmiotauktorialny)32.
Osobnymzagadnieniemjestproblemuwikłaniapojedynczegotekstuwstruk-
turęcałościitypologiazwiązków,wjakiewchodzionzinnymitekstamicyklu.
31
J.Trzynadlowski,Kompozycjacykluliterackiego,DActaUniversitatisWratislaviensis.Pracelite-
rackie”9(1967),s.197.Przywołanadefinicjaodnosisięwzaproponowanejprzezbadaczatypologii
dotzw.Dcykluluźnego”,wktóregoobszarzezlokalizowanyzostałcyklpoetycki.Ocykluluźnym
mowajestwtedy,Dgdyposzczególne,samodzielneutworywiążąsięzsobązapomocącelowo
iświadomienarzuconejimzasadyorganizującej,gdy-pozostającformalnieautonomicznymi
iniezależnymi-wistocierzeczysąwintencjiautoratylkoskładnikamiszerszej,całościowopomy-
ślanejpanoramy;gdy,krótkomówiąc,związanesązsobąrównieżzapomocąwewnętrznejlogiki
koniecznościwspółistnieniaiposobnegowystępowania”(s.196).Przyczymnastępstwoutworów
warunkowanejestnietyleodpowiedniosilnymiprzesłankaminarracyjnymi,ileDkompletnością
procesumyślowego”,awięclogikącałości(s.199).Por.tenże,Małeformyliterackie,Wrocław1977,
s.31-51.
32
Zob.R.Fieguth,Oteoriicyklupoetyckiego,[w:]Rozpierzchłegałązki.Cykliczneiskojarzeniowe
formykompozycyjnewtwórczościAdamaMickiewicza,przeł.M.Zieliński,Warszawa2002,s.27-49.
Zinnychpracpoświęconychkoncepcjomcyklicznymzob.także:Semiotykacyklu.Cyklwmuzyce,
plastyceiliteraturze,red.M.Demska-Trębacz,K.Jakowska,R.Sioma,Białystok2005;Polskicykl
liryczny,red.K.Jakowska,D.Kulesza,Białystok2008;Cykleicykliczność.PracededykowanePani
ProfesorKrystynieJakowskiej,red.A.Kieżuń,D.Kulesza,Białystok2010.
16
