Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ENCORE,JESZCZERAZ...
21
IIIczęściDziadówAdamMickiewiczopisujecaraurządzającego
kolejnyprzeglądwojsk:
Leczcarstałjeszczeidawałrozkazy;
Swepułkisiwe,kareibułane
Puszcza,wstrzymujepodwadzieścierazy;
Znowupiechotęprzedłużajakścianę,
Znowująściskawczworobokzawarty
Iznowunakształtwachlarzaroztacza.37
Nicdziwnego,żewielużołnierzyioficerównienawidziłoMikoła-
jaIzatęniekończącąsiętresurę.Otępiałyoficermożeciąglejesz-
czebezmyślniepowtarzaczynności,którewykonywałwcześniej.
Dzieńsięskończył,awciążtrwa.Pudel,niczymwahadło,skacze
wtęizpowrotem,wtęizpowrotem,wtęizpowrotemłZapew-
nematowymiarautobiograficzny,jestupiornymwspomnieniem
koszarowegożycia,alestajesięteżobrazemżyciawRosjiwpo-
łowieXIXwieku.TozapiskondycjiumysłowejimoralnejRosjan
zpołowyXIXstulecia.Mamytudoczynieniazestworzonymprzez
ówczesnychpisarzyBbohateremnaszychczasów”,zeBzbędnym
człowiekiem”38.AutoremtegodrugiegookreśleniajestIwanTur-
gieniew39,alesamozjawiskojestwcześniejsze-takimiludźmi
byli:EugeniuszOnieginsportretowanyprzezAleksandraPuszki-
naiGrigorijPieczorinzpowieściMichaiłaLermontowa.ToBludzie
bezwłaściwości”-inteligentni,aleniemającyszans,żebyużyćswej
inteligencjiiwykształcenia,zblazowaniiznudzeni,egoiściimelan-
cholicy40.Sąoniproduktemepokiijejofiarami.IchlosBtotragedia
niespełnionychwielkichpragnieńizamierzeń,spustoszonejduszy
iniespożytkowanejwnależytychcelachwoli.[ł]symboltragedii
pokoleniapodekabrystowskiego,pokoleniazmarnowanychszans
imożliwości”41.
Historiastanęławmiejscu,zastójimartwotarodząupiory,pogrą-
żająwotępieniuipijaństwie.Łatwosobiewyobrazić,żeoficerem
zobrazujestsamFiedotow,alemożetobyćrównieżPieczorinlub
innyzdługiejgaleriizbędnychludzi.MichaiłLermontowwwierszu
Ismutek,inudapiszewszakże:BIżycie,gdyprzyjrzećsiębacznie,
zgoryczątowyznam,/Jestżartemniemądrymjedynie”42.Prosta
historyjkaprzerodziłasięwfilozoficznąsyntezę.Dlategouważam,
żemamytudoczynieniazarcydziełem.Wybitnyhistoryksztuki
MichałW.Ałpatowująłtolakonicznie:BObrazten-topełenroz-
paczy-krzykczłowiekawciemnościachcarskiejRosji”43.
