Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Germanistycznatekstologiakontrastywnaarodzajetekstu
25
KiADAMZIK(2001b:15),powołującsięnaHartmanna,słuszniepodkreśla
heterogenicznośćpodejśćwramachtekstologiikontrastywnej;mówijednak
onowejdyscypliniejęzykoznawczej,zczymtrudnodokońcasięzgodzić.Tek-
stologiękontrastywnątraktowaćraczejnależyjakokierunekwychodzącypoza
ramyporównywaniatekstówwytworzonychwjednymjęzykuijednejkulturze.
Rysująsięjegodwazasadniczewymiary.Pierwszyznichdotyczyposzerzenia
badańkontrastywnychopłaszczyznętekstu,druginatomiast1ewolucyjnego
rozwinięciabadańgenologicznychzuwzględnieniemporównańmiędzyteksto-
wychwdwóchlubkilkuobszarachjęzykowych.
Wtymmiejscutrzebazwrócićuwagęnaważnerozróżnieniemiędzy
tekstologiąkontrastywnąakontrastywnąlingwistykątekstu,dokonaneprzez
B.SPILLNERA(1981:242inast.).Autoruzasadnia,żekontrastowanierodzajów
tekstów3musiobejmowaćnietylkoprocedurylingwistycznotekstowe,lecz
równieżwszystkiezjawiskajęzykowe,determinującespecyfikęokreślonego
rodzajutekstu4.
Problemymetodologicznetekstologiikontrastywnejzajmowałyistotnemiej-
scejużwpierwszychartykułachprogramowych.Metodybadawczekierunekten
czerpałzlingwistykitekstu,przedewszystkimzgenologii.Częstopoświęcano
uwagęstrukturomillokucyjnymorazfunkcjitekstówużytkowych,cokore-
spondujezrozwojemgermanistycznejlingwistykitekstu;SPILLNER(1981:240
inast.)proponowałsprawdzenieróżnychmetod,równieżwykraczającychpoza
badaniagenologiczne,wtymporównanietłumaczeń,natomiastARNTZ(1990:
393)podkreślał,nawiązującdoMarySNELL-HORNBY(1984),wartośćsolidne-
gofundamentubadańempirycznych.Początkowoprzedmiotemzainteresowań
stałysiętekstyużytkoweoschematycznejstrukturzeanalizowanewaspekcie
synchronicznym,najczęściejwdwóchkulturachjęzykowych.
Krytykawczesnychbadań
„Banalne”tekstyużytkowe?
Głosykrytycznedotycząceomawianegotukierunkupojawiłysięjużwe
wczesnychpracachwrazzpodsumowaniemdotychczasowychdokonań(PöCKL,
3
Wniniejszymartykuleposługujęsięokreśleniemnrodzajtekstu”,anie1jaktopo-
wszechniejestprzyjętewbadaniachpolonistycznych1terminemngatunektekstu”,bybardziej
adekwatnieoddaćcharakterystycznyrysbadańgermanistycznych,zdominowanychprzezteksty
użytkowe.StosujesięwnichterminTextsorte(rodzajtekstu),wodróżnieniuodtekstówliterac-
kich,wodniesieniudoktórychużywasięterminuTextgattung(gatunektekstu).
4
Tłumaczeniewszystkichcytatów1Z.B.-H.Dotejporyniepowstałażadnaobszerniejsza
pracapoświęconakontrastywnejlingwistycetekstuwujęciupolsko-niemieckim.
