Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
44
WaldemarCzachur
Kontrastywnośćjakometodawjęzykoznawstwie
Badaniakontrastywne1wzależnościodtradycjinaukowychczęstookre-
ślanejakokomparatywne,porównawczelubkonfrontatywne1mająwświecie
naukidługątradycję,równieżwpolskiejprzestrzeninaukowej.Zaojcabadań
kontrastywnychwPolsceuznajesięJanaBaudouinadeCourtenayijegoprace
opublikowanew1903orazw1912roku,poświęconeporównawczejgramaty-
cejęzykówsłowiańskich.BadaniakontrastywnerozmachunabraływPolsce
dopierojednakwlatachpięćdziesiątychisześćdziesiątych,abyłotospowo-
dowanenadzieją,żeporównaniesystemówgramatycznychjęzykapolskiego
zjęzykiemniemieckim,francuskimczyangielskimbędziemiałorealnywpływ
naoptymalizacjęprocesunauczaniaiuczeniasięjęzykaobcego.Jakoprzykład
takiegosposobumyśleniaposłużyćmogąprace:BolesławaKielskiegoStruk-
turajęzykówfrancuskiegoipolskiegowświetleanalizyporównawczejz1957
rokuorazJanaStanisławowskiegoGramatykaangielskadlazaawansowanych.
Szczegółowaanalizarozbieżnościzachodzącychmiędzygramatykąangielską
ipolską,wydanawlatach195011951(por.GRUCZA,2007:302).
Wokresienajintensywniejszegorozwojubadańkontrastywnychpowstało
wielepracocharakterzeteoretycznymorazempirycznym.Chodziłownich
przedewszystkimoporównywaniestrukturgramatycznych,pólsemantycznych
orazfunkcjiwybranychkategoriiwwypowiedziachmówionychlubpisanych
wprzynajmniejdwóchjęzykach.Głównymcelemtakichbadańbyłowyodręb-
nianieróżnicipodobieństwmiędzyporównywanymijęzykamizperspektywy
wybranychkategorii.Pracetecharakteryzowałysięsilnymzakotwiczeniem
wparadygmaciestrukturalistycznym,aichwartość1oczymbyłamowawyżej
1mierzonoużytecznościąwdydaktyce(wuczeniusięinauczaniujęzyków
obcych)oraztranslatoryce.
Podejścieczystostrukturalneokazałosięjednakpoznawczomożeicie-
kawe,aleaplikacyjniestanowczoniewystarczające.Wynikałotozfaktu,że
porównaniesystemówgramatycznychjestdlaprocesudydaktycznegoważne,
aleuczeniesięjęzykaobcegoiprocestłumaczeniapolegaprzedewszystkim
naumiejętnościadekwatnegoużyciajęzyka,awięcpotrzebnajestwiedzana
tematkulturowouwarunkowanychkonwencjiinormtegoużycia.Natęzmianę
nałożyłosięrównieżprzesunięcieparadygmatówwsamejlingwistyce.Otwarcie
sięnajęzykjakonarzędziekomunikacji(pragmalingwistykazteoriąmowy),
napotencjał(kulturowy)języka(kognitywizm,etnolingwistyka)oraznanowe
przedmiotybadawcze,takiejaktekstidyskurs,postawiłolingwistykękontra-
stywnąprzednowymizadaniami,wyzwaniami,alerównieżdylematami.
Nieoznaczatowżadnymrazie,żedorobeklatsześdziesiątychisiedemdzie-
siątychXXwiekuwbadaniachkontrastywnychposzedłnamarneijestdladzi-
siejszychparadygmatówbadawczychmałoprzydatny.Nakilkapodstawowych
