Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kontrastywnośćwbadaniachtekstologicznychś
45
regułopracowanychprzezlingwistykękontrastywną,któreniestraciłynaswojej
aktualności,chciałbymzwrócićszczególnąuwagę.Wpracachpoświęconych
zasadomimetodombadańkontrastywnychwyróżniasiędwasposobyprowa-
dzeniaanalizporównawczych.Wyodrębniasięmetodębilateralnąiunilateralną.
Metodaunilateralnastosowanajestwówczas,gdyanalizaporównawczamana
celuuchwycenieróżnicipodobieństwjednegojęzykawodniesieniudodru-
giego.Metodętę1uzyskującąsilneuzasadnieniedydaktyczne1stosowano
ndlawykorzystaniaróżnicwjęzykuobcymwstosunkudojęzykaojczystego
wceluwykorzystaniaichwprzeciwdziałaniuinterferencjijęzykowej”(MORCI-
NIEC,1996:244).Punktemodniesieniawtakzakrojonychbadaniachbyływy-
branestrukturygramatyczne,składniowebądźleksykalnejęzykawyjściowego
orazichrealizacjawjęzykudocelowym.Tenjednokierunkowycharaktermetody
unilateralnejdostarczałistotnychinformacjitylkoojednymjęzyku,np.wkwe-
stiiustaleniaekwiwalencji.Metodabilateralnamanatomiastnaceluporównanie
dwóchjęzyków,tzn.ichwybranychstrukturwodniesieniudoanalitycznieskon-
struowanejwielkości,którąnazywasiętertiumcomparationis.NorbertMORCI-
NIEC(1996:243)słuszniewskazuje,żenbadaniebilateralnenapodstawiet.c.
jestprocedurąonomazjologicznąwtymsensie,żepytaniembadawczymjest
pytanie,jakimiśrodkamiformalnymidysponująjęzykiwodniesieniudotreści
formułowanejwt.c.”.Takapostawametodyczna,choćinaczejniżperspektywa
unilateralna,umożliwiarównoprawnepotraktowanieporównywanychjęzyków,
niejestpozbawionapewnychepistemologicznychograniczeńizagrożeń.Po
pierwsze:ustaleniekategorii,któremająbyćzesobąporównywane,wymaga,
abyniebyłaonapochodnąistniejącejkonkretnejkategoriidanegojęzyka,po
wtóre:identyfikacjainnej,tzn.poszukiwanejnainnejpłaszczyźniekategorii
napodstawiewyabstrahowanejkoncepcjiwybranejkategoriijednegozbada-
nychjęzykówmożedoprowadzićdozniekształceniaistotykategoriiwyjściowej,
potrzecie:porównaniedwóchkategoriizapomocąwyabstrahowanejkoncepcji
zjednegojęzykajestniczyminnymniżwyabstrahowanąprojekcjąztegojęzyka
(por.MATTHES,2003:238;CZACHUR,2011).Wpodobnymtoniewypowiadasię
MORCINIEC(1996:243):nWzwiązkuzestosowaniemmetodybilateralnejuświa-
domićsobietrzebaniebezpieczeństwometodologicznepolegającenatym,żetą
metodąporównywaćmożnajedynieto,cozostałosformułowanewt.c.Tertium
comparationispozwalanauchwycenietylkotychzjawiskjęzykowych,które
odpowiadajątreściwnimprzedstawionej”.
Wypieranieparadygmatustrukturalnegowjęzykoznawstwienakorzyść
pragmalingwistykijeszczebardziejskomplikowałobadaniakontrastywne,co
widocznejestrównieżwliczbiepracotymcharakterze,chociażbywobrę-
bieprowadzonychbadańpolskichgermanistów.Opróczkwestiizwiązanych
zgrzecznościąjęzykowąietykietąjęzykowąwpolskichgermanistycznych
badaniachniepowstałyliczącesiępracemonograficzne(TOMICZEK,2004).
Niebrakowałowtymczasiejednakteoretycznychrefleksjinatemattertium
