Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
54
HalinaGrzmil-Tylutki
Wewspółczesnychmediachpromującychwizualizacjętreścioperacjaafory-
zacjijestukazanawprost,poprzezumieszczeniewyimkanietylkowparatek-
ście(tytuły,śródtytułyitp.),aletakżewformiemozaikimodułów:nastronie
gazetypapierowejlubon-linemamycytatyobramowane,wytłuszczone,ujęte
wcudzysłówitd.,wkomponowanejakomodułwtłotekstu.Modularnabudowa
stronygazety,zwanej1napodobieństwoInternetu1hiperstrukturą,ułatwia
przekształcaniedowolnejpartiitekstuwaforyzację.Oileaforyzacjeprymarne
byłyutrwalanewdrukowanychzbiorach,napomnikach,budynkach,grobow-
cach,transparentach,afiszachitp.,otyleaforyzacjewtórne,współczesnemają
tylkoprzyciągaćuwagę,zaistniećwaktualnościwypowiedzeniowej5.
Obserwacjaprocesuaforyzacjiwtórnejpozwalazauważyć,iżprocesten1
próczwypowiedzisentencjonalnych,ogólnych(przykłady1.i2.wAneksie)1
obejmujetakżekonstrukcjeosobowe,subiektywne,nieasertoryczne,zanurzone
waktualnościwypowiedzeniowej(przykłady3.i4.wAneksie).Cowięcej,
obejmujeteżcorazczęściejwypowiedzinienadającesięaprioridoodłączenia
isamodzielnegofunkcjonowania.Najczęściejdotyczytowypowiedzipolity-
kówitzw.celebrytów,którychnmyśli”oddzielajednakodaforyzmówgłęboka
przepaść.Wtymprzypadku,podobniejakwpoprzednim,podmiotzwany
nadnadawcą6(hyperénonciateur)dostrzegawśródwypowiedzipotencjalnego
kandydatadoaforyzacjiidokonujeekscerpcjiwtrybienadasercji(por.MAINGU-
ENEAU,2012).Francuscymedioznawcyzwątakiewypowiedzipetitesphrases7.
Należącedonichzdania,różnejdługościibudowy,sąkonstrukcjąmedialną.
Ichekscerpcjadokonujesięczęstowbrewintencjomibezwiedzypierwotnych
autorów.Wprzeciwieństwiedoaforyzacjiprymarnych,cieszącychsiętrwałą
idługąpamięcią,zapisanychwskarbcukultury,wtórne1ogólnierzeczuj-
mując1majążywotkrótki,alezatoichcharakterjestmasowy.MAINGUENEAU
(2012)mówiwręczoichpanaforyzacji.Petitesphrasesobiegająwkrótkim
czasieniemalcałyświatlubkraj,stanowiącpożywkędlaniekończącychsię
5
Wtelewizji,Internecieizolowanefragmentywypowiedzipojawiająsięm.in.napaskach.
6
Nadnadawca(hipernadawca/supernadawca)gwarantujeswoimautorytetemnietylko
adekwatnośćwypowiedziwstosunkudoopisywanejrzeczywistości,aletakżejejwiarygodność,
czyliadekwatnośćwzględemwartościwyznawanychprzezdanąwspólnotędyskursywną(zob.
MAINGUENEAU,2004a).
7
Wdosłownymtłumaczeniusątonzdanka”;przymiotnikpetitznaczy‘mały’,alepełni
równieżwjęzykufrancuskimfunkcjęprzedrostkazdrabniającego.Toliteralnetłumaczenieodsyła
dorzeczywistościjęzykowej,systemowej,aleniepozajęzykowej,dyskursywnej,kulturowej.Nie
udałomisięznaleźćpolskiegoekwiwalentudlaopisywanychzjawiskmedialnych.Wpolskiej
tekstologiiistniejepojęcienwyimka”,kojarzonegojednakbardziejzintertekstualnością.Język
francuskidysponujewtakimprzypadkuterminemilôttextuel(nwysepkatekstowa”).Oilemi
wiadomo,wyimekniejestuznawanyprzezpolskichtekstologówzagatunek,wprzeciwieństwie
dofrancuskichnzdanek”,niosącychwsobie,próczcechprzypisywanychaforyzacji,pewną
ulotność,niestabilność,amożetakżenieważność(bochoćistotne[?]dlaaktualności,częstonie
niosąwsobieprzekazuuniwersalnego).
