Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wanej20kwietniadoprzewodniczącegoRadyAmbasadorów,relacjonując
spotkaniezJózefemPiłsudskim,Towerdeklarował:„mogę[ł]powoli
wprowadzaćpolskichurzędnikówdoróżnychgałęziadministracjiGdańska
tak,abywmomenciekiedynamocykonstytucjipowstanieWolneMiasto
Gdańsk,dwanarodypowinnynatyleprzyzwyczaićsięjedendodrugiego,
abyzapewnićskutecznąwspółpracęmiędzysobą”
13
.
WokresieurzędowaniaReginaldaToweraGdańskzawarłzNiemcami
czteryumowydotyczącesądownictwa,sprawgospodarczych,urzędniczych
orazkwestiioptantów.PolskieMSZuznałoteporozumieniazzastrzeżeniem,
żeobowiązywaćmogątylkowokresieprzejściowym.Uzasadnienietakiego
stanowiskawynikałozpolskichuprawnieńdoGdańskaokreślonychprzez
Mocarstwa.StwierdzonotojednoznaczniewpiśmieMSZ:„jeżeliGdańskży-
czysobiepodobnychumówzNiemcami,winienzwrócićsięztymżądaniem
dorządupolskiego,którypojegozbadaniuumowytezpewnymizmianami
możedlaGdańskaponowniezawrzećlubreaktywować”
14
.
Wdniu3listopada1920r.RadaAmbasadorówwParyżurozpoczęłapra-
cenadzałożeniamipolsko-gdańskiejkonwencji.Jużnasamympoczątkupo-
jawiłysiękomplikacje.Informowałaonichwarszawskaprasa:
trudnyprzebiegrokowańoGdańskprzypisująwtutejszychkołachdyploma-
tycznychbardzozręcznejgrzeangielskiej.Angliiwcaleniezależynatym,aby
układGdańskazPolskąwszedłwżycie,gdyżukładtenustaliprawaPolskiipra-
waGdańska,atymsamymzmniejszymożliwośćwkroczeniapośredników,któ-
rymisąwtejchwiliAnglicy[ł].Jeśliukładniezostaniezawarty
,będzietrwałda-
lejtymczasowystanniekorzystnydlaPolski,alebardzodogodnydlaAnglii,
któradążyłabydojakiegośuprawnieniachociażbytegostanutymczasowego
15
.
WywoływałotoopórdelegacjiPolski,którazagroziławstrzymaniemzłożenia
podpisu,jeśli„nieotrzymaodpowiednichzabezpieczeńcodoobronyportu
wGdańskuicodozarządużeglugąnaWiślenaobszarzeGdańska”
16
.Zawar-
taostatecznie9listopada1920r.wParyżukonwencjapolsko-gdańska
17
wpro-
1111111
13
DocumentsonBritishForeignPolicy1919-1939,firstseries,vol.XI,London1961,załącz-
nikdodok.252,s.289.
14
AAN,DelegacjaRPprzyLidzeNarodówwGenewie,k.14-15,pismoMSZwWarsza-
wiedodelegacjipolskiejwGenewiez22III1921r.
15
APG,KomisarzGeneralnyRP
,sygn.10/259/0/10,k.56,artykułprasowyz4listopada
1920r.DelegacjapolskaobstajeprzykoniecznychżądaniachpolskichwsprawieGdańska.
16
Ibidem.
17
APP
,Ministerstwob.DzielnicyPruskiej,sygn.53/295/0/1/367,k.43-49,tekstumowy
polsko-gdańskiejz9listopada1920r.
16
