Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ciało,stającsięcelematakunowychmechanizmówwładzy,otwierasięnanoweformy
wiedzy.Toraczejciałoćwiczebneniżciałofizykispekulatywnej;raczejwprawianewruch
przezautorytet,niżożywianezwierzęcymiinstynktami;raczejciałopożytecznejtresury
niżmechanikiracjonalnej21.
Foucaultwprowadzateżpojęciepedagogikianalitycznej,którazajęła
miejscepedagogikitradycyjnej:
WmiejsceczasuHinicjacyjnego”tradycyjnejedukacji(czasuglobalnego,poddanegokon-
trolijednegonauczyciela,zakończonegojednymegzaminem),czasdyscyplinarnywpro-
wadziłliczneiprogresywneserie.Takotorodzisięcałapedagogikaanalityczna,niezwykle
drobiazgowawszczegółach(rozczłonkowujeonaprzedmiotnauczaniaażponajprostsze
jegoelementyiustanawiahierarchięrygorystycznietraktowanychstopnipomiędzykaż-
dąfaząrozwoju)22.
Wartozauważyć,żewewspółczesnejpolskiejszkolepedagogikaana-
litycznarównieżwiedzieprym,codotyczyzarównouczniów/uczennic,
jakisamychnauczycieli/ek,poddawanychrygorystycznymwymaganiom
awansuzawodowego.Wszystko,corobisięwszkole,musizostaćocenio-
ne,zarejestrowaneiudokumentowane.Wsystemietakimniemaczasuna
dogłębnąanalizęiindywidualneinterpretacjedziełliterackich,liczysię
szybkośćprzyswojeniamateriałuijegoużytecznośćpodkątemwymagań
egzaminacyjnych23.Ideaedukacji,którapodążazauczniem/uczennicą
iwspomagajegorozwój,ustępujemiejscakształceniuocharakterzeauto-
rytatywnym:
Sukceswładzydyscyplinarnejnależyzapewneprzypisaćwykorzystaniuprostychinstru-
mentów:hierarchicznegospojrzenia,normalizującejsankcjiiichkombinacjiwspecyficz-
nejprocedurzetejwładzy-egzaminie24.
TonicinnegojakwspomnianeprzezBernsteinaregułydystrybucyjne,
rekontekstualizacjeiregułyoceniania,odpowiedzialnezatworzenieuległych
podmiotów.Szkołajawisięwtychkoncepcjachjakorozbudowanysystem
nadzoru,gdzieniemamiejscanajakiekolwiekodstępstwoodprzyjętegopo-
rządku.Foucaultopisujetozjawiskowsposóbnastępujący:
Wszkole[ł]rozkwitacałamikropenalizacjaczasu(spóźnienia,nieobecności,przerwy
wpracy),aktywności(nieuwaga,niestaranność,brakgorliwości),zachowania(niegrzecz-
ność,nieposłuszeństwo),dyskursu(gadatliwość,bezczelność),ciała(Hniewłaściwa”posta-
wa,nieodpowiedniegesty,niechlujstwo),seksualności(nieskromność,nieprzyzwoitość)
[ł].Chodzioto,bypoddaćosądowikarnemunajdrobniejszeskładnikizachowania,ajed-
nocześnienadaćfunkcjękarnąpozornieobojętnymelementomaparatudyscyplinarnego;
ostateczniewszystkomożebyćkarązacokolwiek;niechkażdypodmiotpoczuje,żewłą-
czonogowkaralno-karząceuniwersum25.
21
22
Tamże,s.150.
Tamże,s.154-155.
23
Uzasadnienietejtezypojawisięwrozdzialeczwartym.
24
M.Foucault,1998,Nadzorowaćikarać…,s.167.
25
Tamże,s.175.
17
