Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
WpodejściuBernsteinaiFoucaultadoproblematykidyskursuistnieją
oczywiściezasadniczeróżnice,któreinteresującozestawiłaBielecka-Prus26.
Bernsteinanalizowałwyłączniedyskurspedagogiczny,natomiastrefleksja
Foucaultanatematszkoływpisywałasięwszersząanalizęróżnychtypów
dyskursu(szaleństwa,seksualności,medycynyitd.).Cowięcej,pierwszypre-
ferowałsynchronicznypunktwidzeniaicałościowesyntezy,drugizaśunikał
holistycznychgeneralizacjiiopowiadałsięzahistoryczną,Harcheologiczną”
perspektywą27.
Podsumowując-zomówionychstanowiskBernsteina,BourdieuiFou-
caulta-zapożyczampodstawowąaparaturępojęciową.Szkołatodlamnie
przestrzeńdyskursywna,zinstytucjonalizowanaiskonwencjonalizowana.
Narzucaonapodmiotomprocesuedukacyjnego(głównieuczniom/uczen-
nicomoraznauczycielom/kom)określoneregułyodtwarzaniawiedzy(aco
ztegowynika-regułyprzyswajaniazawartychwkulturzenormiwzorców
postępowania),zakodowanewdyskursywnychaktachprzemocysymbolicz-
nej(hierarchicznymspojrzeniu,normalizującejsankcjiiocenie),interioryzo-
wanychnastępniepoprzezaktymniejszejlubwiększejuległości(uczeniesię
podHklucz”egzaminacyjny,starannenotowanieipowtarzaniesłównauczy-
ciela/kiitp.).Wtensposób,opierającsięnanarzuconymodgórniewzorcu,
socjalizowanejednostkisąuległewobecdominującegowkulturzesystemu
wartościiprzekonań.Szkołazatemnietylkoprzekazujewiedzę,aleiwycho-
wujedopełnieniaokreślonychrólspołecznych28.
Oczywiściezaprezentowanymodelpojęciowymożewydawaćsięrady-
kalnywswejprostocie.Kolejnerozdziałytejpracy,odwołującsiędolokal-
negokontekstuedukacyjnego,pokażąjednak,żewgruncierzeczyszkołanie
jestwyłącznieinstytucjąocharakterzeprzemocowym.Dynamikadyskursu
(oczymprzekonarozdziałdrugi)zakładabowiem,żekażdedziałaniezawiera
wsobiezalążkioporuiemancypacji.
Pojawiającesięwpowyższychrozważaniachpojęcierolispołecznej
przywołujenamyślmetaforęgryiSpektaklu29,którauruchamiakolejną
zperspektyw,zjakichopisywanoprzestrzeńszkoły,perspektywędrama-
turgiczną.Zajejgłównychprzedstawicieliuchodzą:ErvingGofmanoraz
GuyDebord.Myślę,żewartoprzyjrzećsięichteoretycznejrefleksjizkilku
powodów.Popierwsze,wcześniejszerozważanianiewielemówiąnamna
temattego,dlaczegopodmiotyprocesównauczaniadecydująsięlubwspo-
26
J.Bielecka-Prus,2010,Transmisjakulturywrodzinieiwszkole…
27
Tamże,s.273.
28
Wątektenpowróciwkolejnymzrozdziałówpoświęconymzagadnieniudyskursu(o)płciiseksualności
wszkole.
29
Rzeczownikpisanyzwielkiejliterydlaodróżnieniaodspektaklujakosztukiodegranejnascenieteatru.
Odsyłaondosymbolicznejprzestrzenispołecznej,któranabierakształtupoprzezaktyperformatywnego
odtwarzaniaokreślonegoporządku.Zapispodobnystosuje:JacekKochanowski,2009,Spektakliwiedza.
Perspektywaspołecznejteoriiqueer,Łódź.
