Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
rozdział
pierWszy
w1962roku.WstarożytnychAtenachtowłaśniezaciętarywalizacja
skłaniałaludzidozdobywaniaszczytów.Homerzalecał,abywsła-
wialisięswojąwalecznością,ajeśliGrecysłuchalikogokolwiek,to
właśnieHomera*.
Niedawnebadaniajednakrzucającieńnateorięmotywacjiwe-
wnętrznej.JacobEisenberg,profesorekonomiinaUniversityCol-
legewDublinie,orazWilliamTompson,psycholognaMacquarie
UniversitywSydney,odkryli,żedoświadczenimuzycyimprowi-
zowalibardziejkreatywnie,kiedykuszonoichnagrodamipienięż-
nymiirozgłosem.Czytosamateoriazawierapoważnebłędy,czy
tylkobadanieprzeprowadzoneprzezAmabile?okazujesię,żeani
jedno,anidrugie.EisenbergiTompsonpodejrzewają,żematu
znaczenietyposóbzaangażowanychwbadania.Uczestnicyekspe-
rymentuAmabilezazwyczajbylinowicjuszamibezżadnegoarty-
stycznegowykształcenia,podczasgdywtymdrugimbadaniuwzięli
udziałzawodowimuzycyzconajmniejpięcioletnimdoświadcze-
niem.Współzawodnictwonajwyraźniejmotywujedoświadczonych
twórców,ahamujetychniedoświadczonych.Wciążrozwijającasię
teoriasugeruje,żeidealnymstanemjestkombinacjawewnętrznej
izewnętrznejmotywacji.Niektórychpoczątkowomożemotywo-
waćobietnicanagrody(pieniądze,statusitakdalej),alekiedyjuż
pochłonieichpraca,wkraczająwpsychologicznystanznanyjako
przepływ.Zapominająojakichkolwiekzewnętrznychnaciskach,
anawettracąpoczucieczasu.WatsoniCrickpowiedzieli,żewłaśnie
toimsięprzytrafiło.UsilniechcieliotrzymaćNagrodęNobla,ale
kiedyzagłębilisięwbadania,myślotymwyróżnieniuzeszławich
umysłachnadrugiplan.
Zasadniczepytanieniebrzmi,czyktoślubirywalizację,aleraczej
wimieniuczego(albokogo)rywalizuje.Wprzypadkustarożytnych
Atenodpowiedźbyłajasna:wimieniumiasta.StarożytnychAteńczy-
*Por.
IliadaHomera:nHippolochjesttymmężem,którymidałżycie./Tenpomny
ioswoim,iprzodkówzaszczycie,/Zalecałmiusilnie,gdymięsłałpodTroję/Bymsię
nadinnychwsławiałprzezwalecznośćmoję”
,tłum.F.K.Dmochowski,Kraków1974,
księgaVI,wersy167-170,s.78.
38
