Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
rozdział
pierWszy
wymykającesięwszelkimporządkom.WyobrażamysobieGreków
jakoludzirozsądnych,myślicielikierującychsięwżyciuzasadami
moralnymi.Itacybyli,alejednocześnieposiadaliirracjonalnąstronę
naturyiwklasycznychAtenachprzeważałaswegorodzajunszalona
mądrość”
.Ludźmikierowałthambos,nstrachpełenrespektu,jaki
wywołujebliskośćkażdejsiły,każdejistotynadprzyrodzonej,uwa-
żanejzarozpoznawalnąwprzyrodzielubświecieludzkim”-jak
wyjaśniahistorykRobertFlacelière*.Grecyobawialisięszaleństwa,
alejednocześnieuznawalijezadarbogów.
Nieładjestosadzonywgreckimmicieostworzeniuświata,we-
długktóregonapoczątkuniebyłoświatła,leczpanowałchaos.Co
niekoniecznieoznaczałocośzłego.DlaGreków-ijaksiępóźniej
okaże,równieżdlaHindusów-chaosstanowiłsurowymateriał
kreatywności.Czydlategoprzywódcyateńscyopieralisięapelom
ouporządkowanieplanumiasta?Poczęścikierowalisiępraktyczny-
miprzesłankami-kręteuliczkimiałydezorientowaćpotencjalnych
najeźdźców-alebyćmożepodejrzewalirównież,żechaosstymuluje
kreatywnemyślenie.
Conieznaczy,żeGrecybyliobibokami,mówiArystoteles,po-
równującichzinnąwyjątkowącywilizacją:
-Egipcjanieosiągnęlito,couważalizadoskonałość,inatym
poprzestali.Grecyzawszechcieliczegoświęcej.Zawszepragnęlibyć
najlepsi.Todążeniedodoskonałościbyłotakniepohamowane,że
greccyrzemieślnicypoświęcalirówniedużoczasuiwysiłkutylnym
częściomrzeźbionychprzezsiebieposągów,jakifrontowym.
Partenonreprezentowałteżjawnąpróbęzagraniananosiesąsied-
nimmiastom-państwom.Iktinos,architekt,którygozaprojektował,
widziałwcześniejświątynięZeusawolimpiiibyłzdeterminowany,
abyprześcignąćjejtwórcę.
-Zawszekierowałanimiskłonnośćdorywalizacji-mówi
Arystoteles.
*R.
Flacelière,ŻyciecodziennewGrecjizaczasówPeryklesa,tłum.Z.Bobowicz
iJ.Targalski,PIW
,Warszawa1985,s.169.
36
