Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
10Wstęp
Potrzebanowychopisówiinterpretacjifunkcjonowaniamiastwynikarównież
zprognozowanegowzrostuichznaczeniawXXIw.Bieżącestulecienazywasięcoraz
częściej(wśródróżnorodnychinnychokreśleń)wręczflstuleciemmiast”.Należy
dodać,żebędzietogłówniestuleciemiastAzji,AmerykiŁacińskiejiAfryki.Wydaje
się,żeszczególnąuwagęnależyzwrócićnaAzjęWschodniąijejobszarnadpacyficz-
ny,gdyżprawdopodobnietenregionświatastaniesięwnajbliższychdziesięcioleciach
centrumgospodarkiświatowej.
Wszechogarniającyprocesurbanizacji,wwarunkachglobalizacji,przybieranie
tylkonoweformywwysokorozwiniętychkrajachEuropyiAmerykiPółnocnej,ale
ogarniarównieżzniespotykanąsiłąpozostałekontynenty.Procesurbanizacjijestjed-
nakmocnozróżnicowany,zarównowswojejdynamice,formachprzestrzennych,jak
ispecyficeregionalnej.Jednocześniejesttoprocesmającywielewspólnychcech.
Celempodręcznikabędziepokazaniezarównoelementówspecyficznychzjawiskpro-
cesuurbanizacji(specyficznychwrozumieniuregionalnych-ograniczonychdodane-
gokrajuczyregionugeograficznego),jakipowszechnych,awięcdotyczącychwszyst-
kichmiast.
Miastapolskiestanowiąobiekttrudnydoopisaniazapomocąjednegopojęcialub
metafory.Uwarunkowaniahistorycznesprawiły,żetrochęsątojeszczemiastaprze-
mysłowe,trochępostprzemysłowe,zachowałyponadtowielecechmiastasocjalistycz-
nego,alesąjużteżokreślanejakomiastapostsocjalistyczne.Pojęciasłużącedoopisu
miastpolskich,astosowaneprzezanalogiędopojęćużywanychdoopisumiastEuropy
ZachodniejiAmerykiPółnocnej,niezawszepokrywająsięjeślichodziozakreszna-
czeniowy.PosługiwaniesięwielomaprzykładamimiastEuropyZachodniejiAmeryki
Północnejwynikarównieżzfaktuistnieniaobszernejliteraturyprzedmiotu,zarówno
ocharakterzeopisowym,jakiteoretyczno-metodologicznym.Równocześniewiele
nowychzjawiskiprocesówspołeczno-gospodarczychdziałającychwspółcześniewmia-
stachkrajówwysokorozwiniętychmożezczasempojawićsięwnaszychmiastach.
Należyjednakpamiętać,żemiastakrajówwysokorozwiniętychsązróżnicowane
regionalnie.P.Knoxidentyfikujenp.następującenajbardziejogólneróżnicepomiędzy
miastamiAmerykiPółnocnejiEuropyZachodniej.Popierwszestwierdza,żemiasta
europejskiesąznaczniestarszeizawierająwstrukturzefizycznejzapisydawnychform
organizacjiekonomicznejispołecznejmieszkańcówmiasta.Podrugie,znaczenie
mniejszościnarodowychwmiastacheuropejskichjestzdecydowaniemniejszeniż
wmiastachamerykańskich.Potrzecie,sposóbzarządzaniamiastamiamerykańskimijest
owielebardziejzdecentralizowany,dzieląsięonenaodrębnegminy(ang.municipali-
ties),natomiastmiastaeuropejskiesązarządzanebardziejcentralistycznieiwwiększym
stopniuwystępujewnichcentralnaalokacjausługpublicznychiopiekispołecznej.
DodatkowowEuropiefunkcjeopiekuńczepaństwawpływająsilnienageografię
społecznąmiast,coodróżniajeodmiastamerykańskichpozbawionychtakichfunkcji.
Podobniestrukturafizjonomicznaistrukturaspołeczno-przestrzennamiastaeuropej-
skiegosąpodznaczniesilniejszymwpływemróżnychideologiiplanowaniaprzestrzen-
negoniżdziejesiętowmiastachamerykańskich,zdominowanychabsolutnieprzez
liberalneideologieprywatnejwłasności.Wrezultacietychróżnic,np.decentralizacja
