Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Geografiaspołecznaijejmiejscewśródpokrewnychdyscyplin
Wukładziechronologicznym,opisywaneponiżejorientacjebadawczeistniały
przezjakiśczas,zanikały,pojawiałysięponownielubtrwałyitrwajązróżnym
hnatężeniem”.Najczęściejpunktempoczątkowymwydzielanianastępnychorien-
tacjiczykierunkówbadawczychjesttzw.orientacjaklasyczna,wktórejmożna
znaleźćelementybardziejhnowoczesnych”kierunkówbadawczych.
WrozwojugeografiiW
.Maik(2008)wyróżniłtrzyfazy:monodyscyplinarną,
multidyscyplinarnąiinterdyscyplinarną.Wfaziemonodyscyplinarnej,trwającejdo
końcaXIXw.:
[ł]przedmiotgeografiibyłwyraźniezdefiniowanyjakozwiązekczłowiekazotacza-
jącymśrodowiskiem,arelacjaczłowiek-środowiskogeograficznestanowiłagłównąosnowę
poznawczą,wokółktórejorganizowanoogromnymateriałempirycznygromadzonyprzez
długiokreseksploracji.Podstawąintegracjiwtejfaziebyłoujęcieregionalneichorologicz-
ne,aistotęisiłęgeografiistanowiłysyntezygeograficznedotycząceposzczególnychkrajów
iregionów(Maik2008,s.28).
ZkoleiZ.Rykiel(1991),odwołującsiędopojęciawzorcawyjaśnianiawnauce
(jakouogólnionego,faktycznegosposobuuprawiania,przezgrupęnaukowców,
danejnaukiwokreślonymczasie),wydzieliłpięćkategoriiwzorców:klasyczny,
dogmatyczny,pozytywistyczny,dialektycznyipersonalistyczny.
Poniżejodniesionosiętylkodotychorientacji,którewywarłynajwiększywpływ
nakształtowaniesięgeografiispołecznej.Wukładziechronologicznymnajwcześniej
nastąpiłoukształtowaniesięorientacjiklasycznej,któracharakteryzowałasiędomi-
nacjąpodejśćcałościowychwpostacisyntezregionalnychorazopisemipróbami
zrozumieniamiejscaczłowiekawśrodowiskugeograficznym.Wzakresieprzedmio-
tubadanianastępowałostopnioweprzesuwaniezainteresowańodbadaniabezpo-
średnichrelacjiczłowiek–środowiskoprzyrodniczenazagadnieniaekonomiczne
ipolityczne.Człowiekbyłtraktowanyjakoelementśrodowiskageograficznego.
Podstawowąmetodąbadawcząbyłopiswyjaśniający,mającynacelupoznanie
zróżnicowaniaprzestrzennegobadanegozjawiska.Opisyiwyjaśnieniabyłypowią-
zanezazwyczajzbadaniamihistorycznymiorazdokumentowaneopracowaniami
kartograficznymiitypologiami.
Orientacjascjentystyczna(neopozytywistyczna)wgeografiispołecznejbyła
powiązanazrozwojemmetodilościowych.Geografiastałasięnaukąoprzestrzeni
(ang.thescienceofthespatial).Podstawowymipojęciamizwiązanymizprzestrze-
niąniebyłyjużprosteopisynp.zjawiskspołecznych,aletzw.prawaprzestrzenne,
relacjeprzestrzenne,procesyprzestrzenne,interakcjeprzestrzenneitd.Często
twierdzono,żewyjaśnieniezróżnicowańistrukturprzestrzennychleżywsamej
przestrzeni.Geografowiezakładali,żeistniejeświatściśleprzestrzenny,zprawami
28
