Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ANDRZEJSKRENDO
Jakżetowszystkołatwe,nieprawdaż?Ijakłatwo,mająctakiepo-
glądy,rzucićpióro…Aletojedyniebrakodwagi.Mickiewiczniemasił,
bysamotniewyruszyćnapustynię,iśćprzezziemięUlro,zmierzyćsię
zosamotnieniem,doświadczyćwykorzenienia,przyjąćdoświadczenie
ironii.Araczej-wszystkiegotegodoznaje,alejużniejakopoeta,lecz
jakoktoś,tozamilkł.
AlejestteżtrochęinnyMickiewicz-wwykładachlozańskicholite-
raturzełacińskiej.BierzetuwobronępoezjęRzymu,atakowaną-jak
zauważa-zjednejstronyprzeznwskrzeszonych”przezromantyzm
Greków,aprzezsamychromantykówzdrugiejstrony19.Romantycy
nierozumiejąjednaknawetsamychsiebie,gdyżnodczuliwdziełach
wzorówswoich,GoethegoiByrona,jedynienatchnienie,niedocenili
ichstudiówgłębokich,przedewszystkimstudiumklasykówrzymskich”
(WL174).CeniąwięcnadewszystkoGreków,tymczasem
poezjagreckabyławyłącznienatchnieniemprzyrodzonym
inaiwnym,improwizacjaciągłą,piosenkaludowąbezkońcaiwy-
miaru.Niemiałaonażadnegozgórywytkniętegocelu,nieobliczała
swychśrodków,wywodziłasięcałkowiciezinstynktu(WL172).
Winnymzapisieczytamynawet,żekierowałoGrekaminnatchnie-
nieprzyrodzoneiniemalzwierzęce”(WL180).Dlategorychłonzatrzy-
malisię[oni]wyczerpani”
,nuleglizastojowi”(WL190)oraznporażeniu”
(WL195)-niebyliwstaniewykonaćnżadnegowysiłku,byiśćnaprzód”
(tamże).ZaczęlincofaćsiękuHomerowi”(WL191).Niemożemywżad-
nymrazietegoruchupowtarzać,leczpowinniśmyuczyćsięrzymskiej
narchitektonikiitechniki”(WL192)pisania.
Rzymianieustanowilinowywarunek,któryartyści,ich
potomkowie,sąobowiązaniwypełnićpodgrozącofnięciasię
wstecz.Warunkiemtymjest:daćdoskonałykształtsłowupi-
sanemu,stylowi.Artyścimająpisaćpoto,abyichczytano,anie
ichśpiewano(WL193)Literaturajestdusząludzkąwcieloną
wsłowo,wlitery(WL206).
Idalej:
[Rzymianie]Posiadaliwiadomośćtego,coczynili.Można
powiedzieć,żewynaleźliformęwsztucesłowa,takjakGrecy
19
Tenże,Dzieła,t.VII:Pismahistoryczne.Wykładylozańskie,Warszawa1999,s.170.Dalej
jakoWLzpodaniemnumerustrony.
36
