Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PISARZJAKOPRZEWODNIKDUCHOWY
wynaleźlijawrzeźbieimalarstwie(…)Rzymianiebylipierw-
szymiprawdziwymiartystamisłowa.Byłobyśmiesznenazywać
Homeraartystą(WL173).
Trzebazatemnzgreckąbezpośredniościąpołączyćrzymskiartyzm”
(tamże)-otylewkażdymrazie,oilenpisarznowoczesny”ubiegłbysię
onzaszczytklasyczności,toznaczypowszechności”(tamże).Słowem-
nliteraturałacińskanadającformęmyślomgreckim,rzuciłanasionanowej
literatury,któremożejeszczeniewydaływszystkichowoców”(WL175).
Zdajesię,żetoniezwykleinteresującestwierdzenie,okazałosię
prawdziwe-iże,cowięcej,samMickiewiczokazałsięwinnytego,że
posadzonenasionaniemalobumarły.Widzimytuwkażdymrazietro-
chęinnegoMickiewicza,operującegozupełnieodmiennymzestawem
kategorii,dowartościowującegodokładnieto,coodrzucałwokresie
paryskim.ZtakiegoMickiewiczanietakłatwobyłobyuczynićwzór
pisarza-przewodnikaduchowego.Atomasporeznaczeniedlapodjętych
tuprzeznasrozważań.
Oczywiście,wrozgrywceoMickiewiczachodzinietylkookwestie
historyczne-swegorodzajupoluzowanieodśrodkawizjiwieszcza
iprzewodnika-aleteżowspółczesne.NajmocniejszyużytekzMickie-
wiczauczyniłchybaCzesławMiłoszwZiemiUlro,czyniączniegoza-
kładnikawswejwłasnejrozgrywcezkonkurentami.Najważniejszateza
dotyczącaMickiewiczabrzmi,żebyłonostatnimprawdziwympoetą,
gdyżnniepochodziłzwiekuironii”20.Nowoczesnośćtoszkołanwycho-
wanianarozmaitychodmianachkpinyisarkazmu”21,ajejpunktdojścia
tonlokajstwo”22,czyliepatowaniebluźnierstwamilubdemonizmami.
TymczasemMickiewiczbyłpotomkiemczasówanalogiiisymbolu.
nUjęciesymboliczneniemiałowtedyjeszczecechwyraźnegopodziału
naznakiiokreślonączynieokreślonątreść,kuktórejjęzykwskazuje,
byłozespoleniem(syn-balleinznaczyrzucaćrazem”)23.Powiedzieć,że
cośjestsymboliczne,wykładadalejMiłosz,znaczyłopowiedzieć,że
jestnajbardziejrealne-niezaśodwrotnie,jaksądząromantycyipost-
romantycy,którymijesteśmywszyscy.Kiedyżjednakistniałyteszczęśli-
weczasy?Otóż,wyjaśniaMiłosz,wśredniowieczu.Bycieprawdziwym
poetąnowoczesnym,niezaśnlokajem”
,zawisłozatemodmożliwości
dokonaniapewnegoosobliwegowyczynu:wykroczeniapozanowo-
czesnośćwtakisposób,abywrócićdośredniowiecza.Zbytmałochyba
20C.Miłosz,ZiemiaUlro,Kraków2000,s.130.
21Tamże.
22Tamże,s.63.
23Tamże,s.234.
37
