Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie:
Arcyludzkielękiwludzkichkulturach
„Kłopotyzkulturą”zaczynająsięjużwmomencie,gdypróbujesiępodaćjejdefinicje
i,niestety,niekończąsięwrazdekonstrukcyjnymgestemusunięciategokłopotliwego
pojęcia.Byćmożelepiejzacząćbadanianadkulturąijejaktoramiodpozornieprostych
pytań,takichjak:„dlaczegoludziemająkultury?”(por.Carrithers,1994).Geertzowski
postulatrozumieniakulturyjakojednocześniemodeluspołeczeństwaimodeludla
społeczeństwa(Geertz,1973a)nieuwzględniahegemonizacjidyskursuspołecznego
ikulturowegoprzezwarstwydominujące.Kulturaniedokońcaodzwierciedlaspo-
łeczeństwo,aprzynajmniejniejestrefleksemwarstwzdominowanychi„niemych”,
pozbawionychdostępudojęzykajakonarzędziakontrolidyskursu.Kulturajakomodel
dlaspołeczeństwateżniejestnajlepszympojęciem,jakożeprzytakimjejrozumieniu
badanianadkulturąograniczająsiędobadańnadnormatywnymaspektemkultury.
Wielubadaczykulturywracawięcdopytańoludzkiemotywacjeisposobyinterna-
lizacjikultury,szukającodpowiedzinapytanienietylkooto,dlaczegoludziemają
kultury,alerównieżoto,jakwyrażająsiebiewkulturach,wktórychprzyszłoimżyć
(Strauss,1992a;D’Andrade,1992;Lutz,1992).
NawiązującdosłynnejGeertzowskiejmetaforykulturyjakokwartetuBeethovena
(Geertz,1973b:11–12),ClaudiaStraussukuwawłasnąmetaforęwychodzącądaleko
pozaGeertzowskierozumieniekulturyjako„publicznych”,społecznieustanowionych
strukturznaczeń.Strausspisze,że:
kulturajakocałośćjestjakmuzyka:zawierazarównopublicznedziałanie,przedmiotyisymbole,
któreumożliwiająwspólneuczeniesię(prywatnawypowiedźD’Andradego,Sperber,1985),jak
iprywatnepsychologicznestanypoznawczeiuczuciowe,bezktórychowepubliczneelementy
niemajążadnegoznaczenia(Spiro,1987)iniemogąbyćodtwarzane(Goodenough,1981;zob.
też:ColbyiColby,1981;Shore,1991;cyt.za:Strauss,1992a:6).
Troskaoto,copozakulturowelubnietylkokulturowe,tonadewszystkoniezgoda
nakulturowydeterminizm.JakpiszeAdamKuper:
Oddzielaniesferykulturowejiopisywaniejejwjejwłasnychterminachstanowikiepskąstrate-
gię.Parsonsusiłowałdokonaćsyntezykultury,teoriispołecznejipsychologii.Zawiódłjednak
wspektakularnysposób.Jeślijednaknieoddzielimyrozmaitychprocesówwrzuconychdojed-
negoworkanazywanegokulturąiniespojrzymypozadziedzinękulturynainneprocesy,tonie
zajdziemydalekowzrozumieniużadnegoznich.Zpodobnegopowodutożsamośćkulturowa
niemożenigdydostarczyćadekwatnegoprzewodnikapożyciu.Wszyscymamywielokrotne
