Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Bionpisze:
Nastykutego,coindywidualneispołeczne
Wydajesiętooczywiste,żeusiłowanie[wzbudzeniapamięcitegoterroru]jestinherentneunikaniu
czynieniaświadomymtego,costwarzalęklubterror,iżepozatym,przedmiotjestbezimienny.
Istniejewielesformułowańlękuniesformułowanegoiniewyrażalnego(Bion,1975:77).
Wtargnięcieowejsferyterroruwkulturęipsychikęmaogromnekonsekwencjedla
kondycjijednegoidrugiego.Kulturaipsychika,każdanaswójsposób,starasięnadać
formęizmentalizowaćtedzikietreści.Patologiarodzisiętam,gdziemechanizmy
kulturoweipsychicznezawodzą.
1.2.KrytycyoFreudzieipsychoanalizie
Psychoanalizanarodziłasięjakoformapsychoterapiiproponującaokreślonemetody
leczenia.RefleksjapsychologicznaiantropologicznazawartawpismachFreudaprze-
kształciłapsychoanalizęwpełnysystemteoretyczny,zmuszajączarównoFreuda,jak
ijegokrytykówdoudzielaniaodpowiedzinapytanie,czypsychoanalizajestnauką
iczyoferuje,opróczmetodleczania,równieżmetodybadawcze.TwierdzenieFreuda,
żepsychoanalizapozwalabadaćijednostkę,ikulturęwzbudziłozarównozaintereso-
wanie,jakikrytykęzestronyfilozofów,psychologóworazantropologów.Spróbujmy
przyjrzećsięnajpierwogólnejkrytycefilozoficznejipsychologicznejpsychoanalizy,
awdrugiejkolejnościkrytycezestronyantropologiiskierowanejprzeciwwyłaniającej
sięnowejdziedziniebadawczej–antropologiipsychoanalitycznej.
Krytycypsychoanalizytradycyjnieodnosilisięprzedewszystkimdokonceptu-
alizacjiFreuda.Niewieluznich,niestety,pozatęfazęwyszło,dlategoteżrzetelna
krytykawspółczesnejmyślipsychoanalitycznejjestjeszczezadaniemdowyko-
naniawprzyszłości.Podstawowymzagadnieniemrozważanymprzezkrytyków
Freudabyłoto,czyjegosystempsychoanalitycznynależytraktowaćjakonaukę,
specyficzniepojętąideologię,hermeneutykęczyteżjakopewnąbardziejwyszukaną
izbiologizowanąwersjękauzalnościopartąnapotocznejpsychologii(Littlewood,
1989:6).Najogólniejsząformąkrytykiteoriipsychoanalitycznychjestwięckrytyka
filozoficzna.Dyskusjenadfalsyfikowalnościątezpsychoanalitycznych(Freuda)oraz
nadbadaniamiichstrukturylogicznejmająjużswojąhistorię.Poniżejprzedstawię
główneproblemypodnoszoneprzezkrytykówFreuda,wszczególnościskupięsię
nakrytyceGrünbauma,dlaktóregopunktemwyjściajestkrytyczneodniesieniesię
dotezyKarlaPopperanatematstatusupsychoanalizyjakosystemumyślowego.
Popperwysunąłtezę,żepsychoanalizanależydopseudonauk,gdyżniespełnia
zaproponowanegoprzezniegokryteriumfalsyfikowalności.Wkonsekwencjitakiej
klasyfikacjirównieżdanekliniczneniemogąbyćpodstawąrzetelnychtestówempi-
rycznychtezpsychoanalitycznych(Grünbaum,2004:116).Grünbaumniezgadzałsię
zrozwiązaniemPoppera(Grünbaum,1979,2004),aleteżodrzucałhermeneutyczne
próbyodczytaniapsychoanalizywwersjiHabermasaiRicoeura.Przyjmował–jak
