Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
WKRĘGUROZWAŻAŃMETAESTETYCZNYCH
amianowicie,żekażdedziełosztukicenionejestzaswąunikalność,zanie-
powtarzalnąoryginalność,wzwiązkuztymniemożebyćżadnychogól-
nychregułtworzeniaiocenianiadziełsztuki.Tymczasemestetycyupor-
czywiestaralisiętakieogólnereguływykryćlubskonstruować.
Uporczywiedążylidouogólnień,choćwtejsytuacjiwszelkiegeneralizacje
dotyczącesztukinieuprawnioneimusząbudzićzasadniczewątpliwości.
Estetycyrozumowaliprzezanalogięzrozważaniamietyków.Tymczasem
analogieteokazałysięzwodnicze(misleading).Wetycegeneralizacje
możliweipotrzebne,westetycesytuacjajestzupełnieodmienna.ÑJeśli-
pisałS.Hampshire-westetycektośporuszasięodtego,coindywidualne,
dotego,coogólne,tozmierzawniewłaściwymkierunkun3.Wreszciepo
trzecie,zdaniemautorówantologiiorazWeitzaiKennicka,estetyka,takjak
caładotychczasowafilozofia,błędniezakładała,żemożeodkryćfakty
iinterpretowaćje,tymczasemjejwłaściwymzadaniemniejestbadaniefak-
tów,leczwyjaśnianieznaczeńsłów.Słowa,pojęcieiwyrażeniaużywane
bardzoróżnorodnieiniezawszewłaściwie.Rozwiązanieproblemówfilo-
zoficznychpoleganarozpoznaniu,jakokreślonesłowaużywanewłaści-
wie(properlyused).Podstawowymproblememestetyki,podkreślałWeitz,
niejestodpowiedźnapytanie:Ñczymjestsztuka?n,leczÑjakiegorodzaju
pojęciemjestsztuka?n
Krytykaestetykiprzeprowadzonazpozycjifilozofiianalitycznejnie
doprowadziłajednakwcaleanidoobumarciaestetyki,anidotrwałego
zwycięstwaminimalizmupoznawczegoirezygnacjiznowychpróbtwo-
rzeniateoriisztuki.Możnanawetbronićpoglądu,żeantyesencjalistyczna
krytykaestetykidoprowadziławlatachsiedemdziesiątychiosiemdziesią-
tychdouzdrowieniaiodrodzeniatejdyscypliny.Równocześniejednaknie
wygasłaanikrytykaestetykiprowadzonazzewnątrz,aniustawicznaauto-
refleksjametodologicznasamychestetyków,będącaczęściowoodpowie-
dziąnakrytykę,częściowozaśwynikiempotrzebzewnętrznychtejdys-
cypliny.Wszystkiepodstawoweobiekcjekwestionującemożliwość
ipotrzebęuprawianiaestetyki,wypowiedzianeprzezreprezentantówfilo-
zofiianalitycznej,zostałyjednakprzezestetykówodrzucone.Estetykarze-
czywiściepowinnaimożebyćuprawianazwiększąniżdotądkulturą
3S.Hampshire,LogicandAppreciation[w:]W.Elton,AestheticsandLanguage,New
York,1954,s.169.