Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PRZEDMIOT,TRUDNOŚCIIPERSPEKTYWYESTETYKIWSPÓŁCZESNEJ
21
logicznąiprecyzjąjęzyka,niemożejednakograniczaćsiędoanalizypojęć
isposobówichużywania.Sytuacjaestetykipodtymwzględemnieróżni
sięzresztąwsposóbistotnyodsytuacjibadawczejinnychdyscyplinhuma-
nistycznych.Stosowaniewobecniejwymogów,którymiposługująsię
naukiprzyrodniczelubmatematycznejestnieporozumieniem.Zresztą
wnaukachprzyrodniczychtakżenieistniejejedenuniwersalny
iobowiązującyparadygmatnaukowości.
Należyoczywiściezdawaćsobiesprawęzryzykownościuogólnień
dotyczącychzjawisktakróżnorodnychizmiennych,jaksztukaorazupo-
dobaniaiprzeżyciaestetyczne.Niemajednakanipotrzeby,aniteżnie
należyrezygnowaćzjakichkolwiekgeneralizacjidotyczącychtychfak-
tów.Unikającesencjalistycznychiahistorycznychdefinicjitradycyjnej
estetyki,niemożnarezygnowaćzpróbtworzeniateoriisztukiizjawisk
estetycznych.
Normatywizmstanowiącyzagrożeniedlaswobodytwórczościiupor-
czywieprzypisywanyestetycewcaleniejesttejdyscypliniewłaściwy
iznacznieczęściejwystępujewkrytyceartystycznej.Prawdąjestnato-
miast,żewwiększościfilozoficznychteoriisztukiwystępująelementy
wartościowania.Aspektyaksjologicznewystępująjednakwjakimśstop-
niuwewszystkichdziedzinachbadawczych,oneorganicznymskładni-
kiemprocesupoznaniaiwyeliminowaćichznaukianiniemożna,aninie
trzeba.Westetycewspółczesnejmożliwezresztąrównieżinteresujące
próbytworzeniaczystoopisowychteoriisztuki,czegoprzykłademmoże
byćinstytucjonalnateoriasztukiGeorgeíaDickiego.
Odrzucającbardzodalekoidącąkrytykęestetykiprzeprowadzoną
przezanalityków,estetycycopewienczassamiporządkujązarzuty
izastrzeżeniawypowiadanewobecichdyscyplinyiwyrażająwłasne
wątpliwościdotyczącejejstatusubadawczego.Broniąjednakprzekonania
opotrzebieisensiejejuprawiania,choćzdaniemniektórych,wzmodyfi-
kowanejcałkowicielubczęściowopostaci.Przynajmniejtrzypróbyzbi-
lansowaniaargumentówzaiprzeciwestetyce,podjętychprzezsamych
estetykówwciąguostatniegoczterdziestolecia,zasługująnaodnotowanie.
Pierwsząznichpodjąłwroku1960amerykańskiestetykJerÙmeStol-
nitzwksiążcept.AestheticsandPhilosophyofCriticism(s.7-19).Poraz
drugizrobiłtoStefanMorawskiwwydanejpopolskuksiążceOprzedmio-
cieimetodzieestetyki(Warszawa1973).Autortenwróciłdotejkwestii