Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
WKRĘGUROZWAżAŃMETAESTETYCZNYCH
1)jakoÑaktualnywzorzeczachowania,jakoto,cojest´nor-
malneªwtymsensie,żejestregularnielubstandardowoczynione
przezczłonkówspołecznościnoraz
2)Ñjakozalecanywzorzec:cojestrozumianewdanejspo-
łecznościjakoto,conależyczynićn4.
Sądzę,żetedwazasadniczerozumieniapojęciaÑnormandeterminują
dwaróżnerozumienianormatywnościiestetyki.Czyminnymjestbowiem
normatywnośćpolegającanauchwyceniuiwyartykułowaniunormaktual-
niefunkcjonującychwtwórczościartystycznej,czyminnymzaśmniejlub
bardziejarbitralneustalenienormprzezteoretykówinarzucanieichtwór-
com,ichdziełomiodbiorcompercepującymtedzieła.Czyminnymjest
normatywnośćrekonstruowanaÑzdołun,czyminnymzaśnormatywność
ustalanaizalecanaÑzgóryn.Czyminnymjesttakżenormatywnośćimpli-
cite,zawartawdanejkoncepcjisztuki,tzn.normatywnośćtylkoimpliko-
wanaprzezokreślonerozumienienaturysztukiijejwartości,przezrozu-
mienieswoistościdanejdziedzinysztuki(np.muzyki),jakiegośstylu
artystycznego(np.gotyku)lubpoetykękonkretnegogatunku(np.trage-
dii).Czyminnymjestnatomiastnormatywnośćexplicite,wyrażonawsys-
temieregułsformułowanychprzezteoretyków,traktowanychjakouniwer-
salneiobowiązującetwórcówiodbiorcówsztuki.Obarozumienia
normatywnościsąuprawnione,niesądzęjednakbymożnajeidentyfiko-
wać.Podobniejaknienależyutożsamiaćniewątpliwieaksjologicznego
charakteruestetykizjejewentualnąnormatywnością,któramożewystę-
powaćwestetycewróżnychformachiwróżnymstopniu.
Estetykamaprawoiobowiązekartykułować,kulturowozróżnico-
waneihistoryczniezmieniającesię,regułytworzeniadziełsztukioraz
obcowaniaznimi,interpretowaniaichioceniania.Estetykapowinnauni-
kaćjednakarbitralnegoustalanianormokreślającychlubograniczających
procestwórczylubformyisposobywłaściwegoobcowaniazesztuką
iwartościowaniajej.Normyestetycznesąwyrazemwrażliwościestetycz-
nejiupodobańestetycznychdanejepoki,normyartystycznesąekstrapo-
lacjąestetykiimplicitezawartejwdziełach,którewokreślonejkulturze
4M.Gilbert,Norm[w:]TheBlackwellDictionaryofTwentiethCenturySocialThought,
W.OuthwaiteiZ.Bottomore(red.),Oxford,1993,s.425.
