Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
WKRĘGUROZWAżMETAESTETYCZNYCH
idlategowłaśnieÑpodejmowaneprzezfilozofówanalitycznychróżnorodne
próbypokazaniajakpojęciesztukimożebyćużywanebezjakiegokolwiek
zaangażowaniakryteriównormatywnychprzyniosłytakniesatysfakcjo-
nującerezultaty,żewkońcuutraciłyonewiarygodnośćcałkowicien9.
Przeprowadzeniegranicymiędzyopisemawartościowanieminor-
mowaniemjestrzecząniezwykletrudną.Wynikatomiędzyinnymizfaktu,
żenawetÑnajprostszyobiektniemożebyćopisanykompletnien.Dla-
tegoÑkażdadeskrypcjazakładapewienrodzajselekcji,adokonanywybór
(dotyczącytego,cowłączyćdoopisu)musibyćostatecznieuzasadniony
przeznormyiwartościn10.
Jednymzgłównychpowodów,dlaktórychinstytucjonalnateorianie
możebyćuznanazapełnąizadowalającącharakterystykęsztukijestpro-
gramoweignorowanieproblematykiwartościsztuki.Prawdąjest,żeteoria
tadośćwiernieopisujewspółczesnąpraktykęartystyczną,zauważając
ipodkreślającsłuszniefaktznacznegozinstytucjonalizowaniatejpraktyki.
Ignorującjednakaksjologiczneaspektysztuki,teoriainstytucjonalnanie
możedaćwyczerpującejcharakterystykipraktykiartystycznejiwykryćjej
swoistość,ponieważsztukajestzjawiskiemparexcellenceaksjologicz-
nym.Działalnośćartystycznapoleganatworzeniuwartościoraznastałym
waloryzowaniu(wartościowaniuiprzewartościowywaniu)pozaartystycz-
nychwartościwdanymspołeczeństwie11.
Nieulegawątpliwości,żesztukazawszebyłazwiązanazesferąwar-
tości:zodkrywaniem,tworzeniemipopularyzowaniemlubnegowaniem
różnorodnychwartościludzkich,zawszeteżbyłazwiązanazwaloryzowa-
niempozaartystycznychwartościżyciowychprzypomocywłaściwych
sobieśrodkówekspresjiisugestiiartystycznej.Teoriasztukiniemożezre-
9K.Ludeking,DoesAnalyticRestonaMistake?[w:]ProceedingsofXIthInternatio-
nalCongressinAesthetics,s.126.
10G.Hermeren,AspectsofAesthetics,Lund1983,s.245.Normatywneelementyujaw-
niająsięwsposóbnieuchronnynietylkoprzydeskrypcji,leczrównieżprzyinterpretacji,co
przekonującopokazałCharlesStevensonwInterpretationandEvaluationinAesthetics
(1980)przedrukowanymwantologiiM.WeitzaProblemsinAesthetics,wyd.II,London,
1970,s.877-913.Por.wszczególnościs.884-887.
11JerzyKmitautrzymuje,żegłównąfunkcjąpraktykiartystycznejjestspecyficznie
artystycznaÑwaloryzacjanświatopoglądowawartościbezpośredniouchwytnychpraktycznie,
Ñżyciowychn.Por.J.Kmita,Kulturaipoznanie,Warszawa1985,s.33-37i168-171.