Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
82
RENAUDBARBARAS
Awięcpowiedzenie,żemojaprawarękadotykamojejlewejręki,czylifragmentu
mojegożywegociała,oznacza,żeujawniaonawtejmojejlewejręcewrażliwość,któ-
ranagleokazujesięczująca:mojaprawarękanieodkrywaobiektywnychwłasności,
leczpobudzaczucie,któresięucieleśnia,któresięrozprzestrzeniabezpośredniona
dotykanejpowierzchni.Oczywiście,wnastępstwietegomojalewaręka,którastała
siężywymciałem,natychmiastokazujesięwrażliwanamojądotykającąjąprawąrękę
itanaskutektegoschodzidopoziomurzeczydotykanej.Dotyk,oileodnosisiędo
ciaławłasnego,otrzymujecharakterystykęfundamentalnejodwracalności(réversibilité)
–dotykający,dlatejczęściciała,którejprzedchwilądotykał,możestaćsięnatychmiast
dotykanąrzeczą–iwtejwłaśnieodwracalnościodsłaniasiępodstawowysposóbbycia
żywymciałem.Trzebapodkreślićwagętakiegoopisu:nieodkrywaonjakiejścieka-
wostkifzjologicznej,alewydobywanieredukowalnysensbycia.Wistocie,nacharak-
terystykężywegociałaskładasięfakt,żenieistniejeżadnajegoczęść,którabyniebyła
zdolnastaćsięaktywnieczującąaniżadnaaktywnawrażliwość,którabyniemogła
przekształcićsięwprzedmiotinnegodotyku,gdytylkozostaniezlokalizowana.Tym
samymzdolnośćczucianiedołączasiępoprostudojakiejśrzeczywistościobiektywnej,
żyweciałodokorpusubryłycielesnej(Körper,corps)–botooznaczałobyusytuowanie
sięnapłaszczyźnieobiektywnejcielesności(corporéité),którastalejestkwestionowana
przezdoświadczenieodwracalności.Wrażliwośćzmysłowa(sensibilité)jestkonstytu-
tywnadlacielesnościi,jakmówisamHusserl,ciałojakorzeczfzycznąmożnauzyskać
tylkopoprzezabstrakcję.Owejabstrakcjidokonujesięnabazierzeczywistości,która
niejestanifzyczno-cielesna(corporelle),aniczystosubiektywna,aktórąwłaśniedeno-
tujepojęcieżywegociała.Askorociałojestczymśczującymwsamejswejcielesności,
totrzebaodrzucićideęsubiektywności,którabyłaby,przynajmniejdeiure,niezależna
odciała.Odwracalnośćdotykupokazuje,że,przeciwnie,każdyaktywnydotykmoże
zostaćzlokalizowanynapowierzchnidanegociała,któreoferujesięwówczasinnemu
dotykowi,żeczuciejakoczuciejestucieleśnione,krótkomówiąc,żecielesnośćjest
konstytutywnadlaswojejsubiektywności(zmysłowej).Mamytutajzatemdoczynienia
zzasadniczymzatarciemodróżnieniaczujący/odczuwany,podmiot/przedmiot.Ponie-
ważżadnaczęśćmojegociałaniemożepozostaćzwykłymciałem(dotykanym),ani
żadnaaktywnośćdotykowaniemożeuniknąćucieleśnienia,trzebawłaściwiewyrzec
sięużywaniakategoriipodmiotuiprzedmiotu;jakpiszeMerleau-Ponty,fiodróżnienie
podmiotuiprzedmiotujestwmoimciele(corps)zatarte”
2
.Krytyczneznaczenieanalizy
żywegociaławłasnegowydajesięniezaprzeczalne.
2
M.Merleau-Ponty,Signes,Gallimard,Paris1960,s.211.
