Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
1.Gospodarkawstaroz
˙ytności.Znaczeniehandludalekosie
˛z
˙nego
Wrozliczeniachrynkowychcorazwie
Lksza
Lrole
Lodgrywałymetale(złoto,srebro
imiedź),ktrestopniowoprzeobraz
lałysie
Lwprymitywnypienia
Ldz(metalnawage
L).
Fenicja,chociaz
lniebyławielkimimperium,zapisałasie
Ltrwalewgospodarce
światowejdzie
Lkiupowszechnieniupienia
Ldza22iduz
lemuudziałowiwrozwoju
handludalekosiężnego.Państwa-miastafenickie,uformowaneokoło2000lat
p.n.e.,zajmuja
Lceobszarmie
Ldzywybrzez
lemMorzaŚrdziemnegoagrami
Libanu,międzypołowąXIaXw.p.n.e.zdominowałyhandelwbasenieMorza
Śrdziemnegoiupołudniowychwybrzez
lyMorzaCzarnego.Fenicjanieopanowali
tez
lpośrednictwowhandluzeŚrodkowymiDalekimWschodem,zasiedlili
greckiewyspyCypriRodosorazzałoz
lylifaktoriehandlowenaSycylii,Sardynii,
Malcie,wAfrycePłnocno-ZachodniejiwHiszpanii.Fenicjaniepodje
Llibliska
L
wspłprace
LzIzraelitami.Byłaonakorzystnadlaobustron.Bardziejrozwinie
Lta
wytwrczośćfenickaznalazławIzraeludogodnyrynekzbytuwzamianza
produktyz
lywnościowe.Nawia
Lzanotez
lbliskiekontaktyzEgiptem23.
Rozkwitmiastfenickichprzypadłnalata1200-800p.n.e.Szczeglnieznane
icenionebyływyrobytkackie,zwłaszczasławnapurpuratyryjska,uzyskiwana
zmie
Lczakwmorskich,orazproduktyzbra
Lzu,szkłaicyny.Poszukiwanabyłatez
l
biz
luteriazdobionafajansemorazdrewnocedroweijałowcowe.Rozwjrzemiosła
umoz
lliwiałekspansje
Lhandlowa
Liakcje
Lkolonizacyjna
L24.Prowadzeniewielu
zagranicznychekspedycjiprzyniosłotrwałydobrobyttejrozcia
Lgaja
Lcejsie
Luwybrzez
ly
MorzaŚrdziemnegokrainie.Fenicjamiałaponadtobardzoz
lyzna
Lziemie
L,nawadniana
L
przezrzekiiźrdła.Wybrzez
letobyłojednymznajlepszychpłytkichłowiskna
całymmorzu25.
1.4.ChinyiIndie
ŚwietnośćChinprzypadłanaczasypaństwastarochińskiego,azwłaszczana
okresdynastiiZhou(X-IIIw.p.n.e.).Byłatoepokadalekoida
Lcychprzemianwe
wszystkichdziedzinachz
lycia.Chiny,ktrewcześniejbyłyprawdopodobnie
opźnionecywilizacyjniewporwnaniuzkrajamiAzjiZachodniej,wokresie
Zhoudorwnałyim,awpewnychdziedzinachnawetprześcigne
Lłyinneośrodki
cywilizacji26.Wystarczyspojrzećnadługa
Lliste
Lchińskichwynalazkw.Chińczycy
22Trudnodokładnieokreślićmoment,wktrympienia
Ldzstałsie
Lpowszechny.Dzie
Lkiwykopaliskom
wiemyjednak,z
lewVw.p.n.e.bitomonetyfenickie;wSydoniebitomonetyzperskimiwzorami
(W.CulicanFenicja,w:Cywilizacjestaroz
˙ytne,ed.cit.,s.142).Czybyłatopierwszamennicana
świecie,niesposbodpowiedzieć.Wynalazcamonetypozostajewie
Lcwcia
Lz
lnieznany.Pierwsze
monetymogłybyćwybiteprzezfenickiegolubgreckiegoprzedsie
Lbiorce
Lwcelachreklamowych
(chodziłoorozsławieniemiastalubjegowładcy).Taka
Lwersje
Lprzyjmujem.in.R.Cameronop.cit.,s.45.
23J.Sołdaczuk,J.Misalaop.cit.,s.20;J.M.Robertsop.cit.,t.I,s.197.
24J.Wolskiop.cit.,s.70-78.
25W.Culican
op.cit.,s.138.
26W.RodzińskiHistoriaChin,Wrocław-Warszawa1974,s.44.