Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
F.Kokot,Gospodarkawodno-elektrolitowaikwasowo-zasadowawstanachfizjologiiipatologii,Warszawa2005
ISBN83-200-3109-5,©byWydawnictwoLekarskiePZWL2005
Równieżtkankamózgowaróżnisięswoimzachowaniemodinnychtkanek
wstanachprzewlekłejhipertoniipłynupozakomórkowego.Tkankatawykazujezdol-
nośćwytwarzaniawobrębiekomóreknerwowychidiogennychsubstancjiosmo-
tycznieczynnych,znoszącychgradientosmotycznyuwarunkowanyhipertoniąpły-
nupozakomórkowego.Wtensposóbmózgmazdolnośćdozachowaniaswejnor-
malnejobjętości.Tymiidiogennymisubstancjamisą:aminokwasy,tauryna,beta-
ina,inozytol,glicerofosfocholinaiinne.Wytwarzanieidiogennychosmoliprzez
komórkinerwowewymagapewnegoczasu.Wstanachszybkopowstałejhipertonii
płynupozakomórkowegotkankamózgowaulegaodwodnieniu,podobniejakinne
tkanki.Wprzypadkuwolnonarastającejhipertoniipłynupozakomórkowegotkanka
mózgowa,wytwarzającidiogenneosmole,niejestdotkniętaodwodnieniemko-
mórkowym.Należydodać,żerodzajsubstancjiwywołującejhipertonięosoczama
istotnywpływnarodzajpowstającychidiogennychosmoli.Itakwhipertonii
uwarunkowanejglukoząidiogenneosmoleskładająsięgłówniezaminokwasów,
inozytolu,glicerofosfocholiny,natomiastwhipernatremiigłówniezaminokwasów
(w50–60%).
Znajomośćodmiennegozachowaniasiętkankimózgowejwstanachprzewle-
kłejhipertoniipłynupozakomórkowegomaistotneznaczeniedlaprawidłowego
postępowanialeczniczego.Nagłanormalizacjamolalnościpłynupozakomórkowe-
gomożebyćwówczasprzyczynąobrzękumózgu,hipermolalnośćbowiempłynu
śródkomórkowegokomóreknerwowychuwarunkowanaobecnościąidiogennych
osmoliwarunkujeprzemieszczeniewodyzprzestrzenipozakomórkowejdokomó-
rek.Zjawiskotojestokreślanejakoizotonicznezatruciewodneicharakteryzuje
siępojawieniemsięzaburzeńświadomościuchoregointensywnieleczonegozpo-
woduhipertoniipłynupozakomórkowego(patrz:HipernatremiaiHiponatremia).
Regulacjamolalnościpłynówustrojowych.Nadizomolalnościąpłynówustro-
jowychczuwajądwamechanizmy:1)wydzielaniaADHoraz2)uczuciepragnienia.
Wwarunkachfizjologicznychmolalnośćosoczazawierasięwgranicachod
280do295mmol/kgH2O.Wwarunkachefektywnejmolalnościpłynupozakomór-
kowegowynoszącej280mmol/kgH2OlubmniejsekrecjaADHulegacałkowitemu
zahamowaniu,przezcomolalnośćmoczuzmniejszasięponiżej100mmol/kgH2O.
Wprzypadkuhipertoniiosoczawynoszącej>295mmol/kgH2Ozagęszczaniemo-
czuuwarunkowanezwiększeniemsekrecjiADHjestjużmaksymalneiosiągawar-
tość800–1000mmol/kgH2O.ZależnośćzmianstężeniaADHwosoczu(∆ADH),
wyrażonegowpg/ml,odzmianefektywnejmolalnościosoczakrwi(∆Posm)można
wyrazićwzorem:
∆ADHwpg/ml=0,34×∆Posm
Zależnośćzmianstopniazagęszczaniamoczu(∆Uosm),wyrażonegowmmol/kg
H2O,odzmiantoniiosoczaprzedstawiawzór:
∆Uosm=95×∆Posm
Przyzmianietoniiod280do295mmol/kgH2Oobjętośćwydalonegomoczu
możesięzmniejszyć10–20-krotnie.Zwalczaniehipertoniiosoczawynoszącejwię-
cejniż295mmol/kgH2Ojestmożliwetylkoprzezzwiększeniepragnienia.
SekrecjaADHuwarunkowanahipertoniąpłynupozakomórkowegojestnastęp-
stwemodwodnieniakomórek–osmoreceptorów–wpodwzgórzu.Substancjeosmo-
17