Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
waloryeksplanacyjne.Innymprzykładem,dotyczącymwtymprzypadkurolnictwa,
swegorodzajusyntetycznymopisemjegozmian,możebyćznanawliteraturzeteza
HenriMendrasa(1976)okońcuchłopów,jakrównieżstwierdzenieoodchłopieniu
(depeasantatization)rolnictwa.Przywołaneprzykładysygnalizują,rzeczjasnana
bardzoogólnympoziomie,dynamikęzmian,którajestudziałemrolnictwa,wsi
izwiązanychznimikategoriispołeczno-zawodowych.Dlategowspółcześniepo-
znawczobardziejinteresującymipojemnymniżwieśjestokreślenieobszarwiejski.
Pozwalaonoprzyjąćinnąperspektywęteoretycznąiwłączyćwpolezainteresowań
zjawiskaekonomiczne,społeczno-kulturoweipolityczneobecnenatychobszarach
(Gorlach2004).Przedewszystkimzaśuwzględniafaktmarginalizacjiroliproduk-
cjirolnejnaobszarachwiejskich.Rozwójtychobszarówjestwcorazmniejszym
stopniudeterminowanyprzezczynnikizwiązanewprodukcjąrolną.Naznaczeniu
zyskująteżkategoriespołeczne,którychniesposóbzaliczyćdokategoriirolników,
azaktórymiczęstokryjesięludnośćnapływowa.Cowięcej,elementyskładowe
obszarówwiejskich,azwłaszczarolnictwo,wychodząpozaobszarwiejski,stając
sięzłożonymkompleksemprodukcyjno-przetwórczo-dystrybucyjnym,zyskującym
wymiarregionalnyiglobalny.
Wswoichrozważaniachnawiążędodorobkumiędzyinnymiteoriimoderni-
zacji,teoriirozwojuzależnego,koncepcjiHenriMendrasaiujęćpodkreślających
rolękapitałuspołecznegoiludzkiegowprocesachrozwojuobszarówwiejskich.
Wszystkieoneprzynależądogronaklasycznychjużdziśperspektyw,stąduzu-
pełnionezostanąowspółczesneujęcia,międzyinnymioteorięekorozwoju,teorię
rozwojuzrównoważonegoczyideeleżąceupodstawruchuodnowywsi.Istotne
miejscezajmieteżanalizazmianwobrębierolnictwa,któremoimzdaniemsta-
nowiłykluczowyczynnikrozwojowynawsi,awspółcześnie,szerzej,naobszarach
wiejskich.Uruchomiłyteższeregprocesów,dziękiktórymobszarywiejskiestały
sięważnympolemdziałanianowychruchówspołecznych.Wtymkontekście
istotnąrolębędziepełniłakoncepcjaJanavanderPloega(2008)opisującazja-
wiskoDdeaktywacji”iDschłopienia”(re-peasantization).Zjawiskatezwiązanesą
właśniezrosnącąpresjąindustrializacjiwrolnictwie,któraprowadzidomargi-
nalizacjiischłopieniarolników.Wrezultaciepodejmująoniwalkęoautonomię
iprzetrwanie.Walkatapolegamiędzyinnyminawykorzystywaniudostępnych
zasobów(głównieziemi),przesuwaniuaktywnościdającejutrzymaniezdalaod
rynkuekonomicznegozdominowanegoprzezuprzemysłowionerolnictwowstronę
rynkówlokalnychorazdywersyfikacjidziałalnościwramachgospodarstwa.Tona
tejwłaśniepłaszczyźnierozgrywasięwspółcześniewalkaoautonomię.Jejskut-
kiemjestrównieżwzrostprzedsiębiorczościnaobszarachwiejskich,wzmacniany
środkamieuropejskimiinietylko.Prowadzeniewłasnejdziałalnościgospodarczej,
związanejlubniezwiązanejzrolnictwem,stajesięcorazczęściejnietylkoważnym
źródłemdochodówdlagospodarstwdomowych,alerównieżpobudzalokalny
rozwójgospodarczy.
15
