Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Społeczeństwopóźnejnowoczesności
Podobnysposóbmyśleniaoprocesachzmianyspołecznejkryjesięzaprzyję-
tymwtytuletegorozdziałuokreśleniemDspołeczeństwopóźniejnowoczesności”,
którerespektujepewnąciągłośćrozwojuspołecznego,charakterystycznądlaujęć
związanychzszerokorozumianymewolucjonizmem.Niemożemyzatemmówić
wtymprzypadku,wkontekścienajbardziejrozwiniętychwspółczesnychspołe-
czeństw,onowejjakości,nowychcechach,którebyłybyoderwaneodprzeszłości.
Reprezentująoneraczejstadiaintensywnierozwiniętejnowoczesności,wktórych
dochodzidoszczególniewyraźnejegzemplifikacjijejcech.
Odmiennypoglądnatematlogikirozwojuspołecznegoprzedstawiająkoncepcje
wywodzącesięzdialektykiGeorgaHeglaiKarolaMarksa,mimożepozostajeona
podwpływemewolucjonizmu.Autorzytychpropozycjimająnegatywnystosunek
zarównodoprzeszłości,jakiteraźniejszości,którenależyprzezwyciężyć,jaktwier-
dzą,tworzącnowąjakośćprzyszłegoporządkuspołecznego.Bardziejwspółczesne
wersjetegosposobumyśleniaoteraźniejszymspołeczeństwieijegoprzyszłości
znajdziemywteoriikrytycznej,rozwijanejzwłaszczaprzezszkołęfrankfurcką,
orazwpostmodernizmieprzełomuXXiXXIwieku.Tenostatniproponujecałą
gamęterminówodnoszącychsiędoteraźniejszości,odponowoczesnościprzez
postnowoczesność,postmodernizm,płynnąnowoczesnośćpospołeczeństwopost-
modernistyczne.Niemazatemwżadnejztychgrupkoncepcjimającychkorzenie
wschemaciedialektycznym,stanowiska,którezakładalinearnyrozwójiciągłość
dziejów.Zwłaszczapostmodernizmprzyjmujeskrajnestanowisko,negująceistnienie
prawidłowościhistorycznychispołecznych.
Wprzypadkupostmodernizmumamyzatemdoczynieniazcałkowitym
zerwaniemciągłościhistorycznejiodrzuceniemmożliwościformułowaniapraw
społecznych.Współczesnośćjawisięjakonowajakośćspołeczna,taka,któranie
mazwiązkówzprzeszłością.Możemypowiedzieć,iżpostmoderniściidąkrokdalej
niżMarksimarksiściorazżeniechodziimjużoprzezwyciężenieprzeszłości,bo
teraźniejszośćniemazniąnicwspólnego,więczadanietojestbezcelowe.Tak
radykalnestanowisko,połączonezodrzuceniemciągłościhistorycznejorazprzede
wszystkimzestwierdzeniemprzezreprezentantówpostmodernizmu,żeniemożna
wsposóbnaukowyoddawaćsięrefleksjinatematspołeczeństwa,spowodowało,że
niektórzyteoretycy,jaknaprzykładPiotrSztompka,odmawiająichsądomprawa
dobyciasądaminaukowymi(Sztompka2002,s.574).Niecomniejkrytyczne
podejściewzględempostmodernizmuprezentujeJanPakulski,którystwierdza,że
postmodernistycznateoriaspołecznajestjednocześniezbytogólna,kiedyformułuje
generalizacjenatematżyciaspołecznego,izbytszczegółowa,kiedyskupiasięna
marginalnychaspektachrozwojuspołecznegoikulturowego,pomijającjednocześnie
ważnetrendypolitycznewspółczesnegoświata(Pakulski2009,s.265).
Zpunktuwidzeniaanalizowanegowksiążceproblemuteróżniceispory
terminologicznewydająsiędopewnegostopniajałowe.Sformułowaniekilku
uwagdotyczącychterminologiimiałoprzedewszystkimuświadomićnamto,że
22
