Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Elementyjęzykoznawstwa
29
tychwyrazówngenerowanie”,nprodukowanie”inurządzenie”83.Mogąsięone
kojarzyćbardziejznaukamiścisłyminiżzjęzykoznawstwem.Niejesttoprzy-
padek-Chomskyzapożyczyłjezmatematyki.Gramatykawjegoujęciustano-
wisystemdedukcyjnyopartynateoriiautomatówskończonychiteoriifunkcji
rekurencyjnych84.Wopiniiznawcytematunnajbardziejoryginalnymiprawdo-
podobnienajtrwalszymwkłademChomsky’egodobadańnaukowychnadjęzy-
kiemjestdokonanaprzezeńformalizacjateoriisyntaktycznej”85.
1.3.3.Regułyfrazowe
Gramatykageneratywnaskładasięzsystemuregułfrazowych,któreumoż-
liwiajągenerowaniezdań.Posłużęsięprzywoływanymwliteraturzeprostym
przykłademwjęzykuangielskim86:
(1)Sentence→NP+VP.
(2)NP→T+N.
(3)VP→Verb+NP.
Użytetusymboleoznaczają:Sentence-zdanie;NP-frazęnominalną(rze-
czownikową),VP-frazęwerbalną(czasownikową),T-rodzajnikokreślony,
N-rzeczownik,Verb-czasownik.Symboln→”tłumaczysięjakonprzepisz!”
ioznaczanakazzastąpieniaelementupolewejstroniedowolnąliczbąelemen-
tówumieszczonychpoprawejstronie.Podaneregułynależyzastosowaćpodob-
niedorównańarytmetycznych,pamiętającoujmowaniuelementówprzepisy-
wanychwnawiasy.Generująoneciąg(szereg)symboli:Sentence(NP(T+N)+
VP(Verb+NP(T+N))).Nawiasyinformująnasozachodzącychpomiędzyele-
mentamizwiązkachsyntaktycznych.Alternatywnymibardzocharakterystycz-
nymdlalingwistykigeneratywnejsposobemujęciatychzwiązkówjestprzedsta-
wienieszereguwformieschematundrzewa”(schem.1).
Otrzymanyszeregmacharaktercałkowicieabstrakcyjny.Tymczasemwteo-
riiChomsky’egodziałsyntaktycznygramatykizawieratakżesłownik,wktó-
rymkażdyleksemjestscharakteryzowanypodwzględemprzysługującychmu
cechsyntaktycznych87.Kolejnymkrokiemjestzatemdodanieregułwprowadza-
83Por.G.Helbig:Dziejejęzykoznawstwanowożytnegoł,s.295-296;J.Lyons:Chomskył,
s.47-50.
84Por.J.Lyons:Chomskył,s.68;por.też:I.Bobrowski:Zaproszeniedojęzykoznawstwał,
s.71.
85J.Lyons:Chomskył,s.142in.
86Przykładwzasadniczymkształciepochodziz:J.Lyons:Chomskył,s.61-66.Wtłuma-
czeniachpracChomsky’egoipracreferującychjegoteorięprzyjęłosiępozostawiaćprzykłady
wjęzykuangielskim;por.B.Stanosz:Odtłumaczki.W:J.Lyons:Chomskył,s.7-8.
87N.Chomsky:Zagadnieniateoriiskładnił,s.33,przyp.11.Kwestiazaliczaniasłownikado
gramatykijęzykajestjednąztych,którezmieniałysięwkolejnychwersjachteoriiChomsky’ego.
