Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
CzęśćI.Prawoijęzyk
Schemat1
Schematndrzewa”
NP
Sentence
VP
T
N
Verb
T
NP
N
jącychwmiejscesymbolikonkretneleksemyzesłownikadanegojęzyka(wtym
wypadkuangielskiego):
(4)T→the.
(5)N→{man,ball,ł}.
(6)Verb→{hit,say,ł}.
Zastosowanietychdodatkowychregułumożliwinaszejminigramatycege-
nerowanieszeregówtakich,jaknp.:the+man+hit+the+ball.Zewzględuna
prostotęprzykładuszeregtenmożnabyuznaćzaodpowiednikzdaniameman
hittheball.Wrzeczywistościjednaknależałobydodaćregułyfrazoweodpowia-
dającezaokreślenieliczbyrzeczownikaiczasownika.Reguładotyczącaliczby
czasownikamusiałabymiećcharakterkontekstowy,gdyżwjęzykuangielskim
formaczasownikazależyodliczbyrzeczownika(themanhitstheball,alethe
menhittheball),cododatkowąkomplikujejejformalizację.Brakujenamjesz-
czewieluinnychreguł,m.in.wprowadzającychczasitrybczasownika.Niebędę
ichtutajomawiał.Wartozwrócićuwagęnajednąkwestię:nawetwtakprostym
przykładziejednazregułfrazowychmożebyćstosowanakilkakrotnie-regu-
ła(2).Możliwejesttakże,żejakaśregułabędziestosowananieskończeniewiele
razy.Wtensposóbdziałająregułygenerującezdaniazłożone,np.:
(7)VP→V+Sentence.
Pododaniuregułyodpowiadającejzaspójnikimiędzyzdaniowe(którąze
względówdydaktycznychpomijam),regułatapozwoligenerowaćzdania(wła-
ściwie:naraziejeszczeszeregi)podrzędniezłożoneodowolnejdługości,takie
jakmemansaythatthemanhittheball,aletakże:memansaythattheman
saythatthemanhittheballitd.Zdolnośćdopowtarzaniadanejreguły(rekuren-
cja)odgrywabardzoważnąrolęwgramatyceChomsky’ego,umożliwiabowiem
realizacjępodstawowegozałożenia-generowanienieskończonejliczbyzdańza
pomocąskończonejliczbyreguł88.
88Por.I.Bobrowski:Zaproszeniedojęzykoznawstwał,s.97.
