Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PawełGrabarczyk,TomaszSieczkowski
8
rzeczywistościiwyjątkowąsytuację,wjakiejznalazłasięwiększośćzachod-
nichspołeczeństwiichelit,copotraktowanojakomiarodajnąreprezentację
procesówglobalnych.
SamBergerzrozumiałtenbłąd.Jakpisałostatnio,podsumowująckontro-
wersjezwiązanezteoriąsekularyzacji,nnowoczesnośćniemusizkoniecz-
nościwytwarzaćsekularyzacji.Zkoniecznościwytwarzazatopluralizm,
przezktóryrozumiemwspółistnieniewtymsamymspołeczeństwieróżnych
światopoglądówisystemówwartości”(Berger,2014).Ponieważjednakglo-
balnywzrostzachowańreligijnychnieprzekładałsięnawzrostreligijności
wspołeczeństwachzachodnich,problematykareligijnapodejmowanabyła
główniewintelektualnych,akademickichgettach,niecieszącsięspecjalny-
miwzględamiopiniipublicznej,pogodzonejzrealizacjąoświeceniowego
paradygmatuświeckiego,liberalnegopaństwa.
Atakiz11września2001rokuzmieniływszystko.Religia,którąrychło
uznanozaprzyczynębestialskichzachowańterrorystów,najpierwwNowym
Jorku,apóźniejwLondynieiMadrycie,ponownieznalazłasięwcentrum
zainteresowaniaopiniipublicznej.Islamzaczętopostrzegaćwkategoriach
archaicznej,plemiennejiśmiertelnieniebezpiecznejreligii,ajegowyznaw-
cówuznanozakulturowozacofanych.Falaantyreligijnychsentymentównie
ominęłachrześcijaństwa-nagłaśnianewmediachinieodwracalnieniszczą-
cereputacjęKościołakatolickiegoskandalepedofilskie,zwłaszczawIrlandii
iwStanachZjednoczonych,trwalepodkopałyzaufaniedoinstytucjireligij-
nychiosłabiłyichwpływnarzeczywistośćspołecznąpaństwzachodnich.
WIrlandiizaowocowałototaktownymmilczeniemKościołakatolickiego
podczaskampaniireferendalnejwsprawiemałżeństwjednopłciowych;mil-
czeniem,którejeszczedekadęwcześniejtrudnobyłosobiewyobrazić.Po-
stawędużejczęścielit(takżeakademickich)iopiniipublicznejwobecreligii
najlepiejoddajetytułfilmudokumentalnegoRichardaDawkinsapoświęco-
negoreligii:meRootofAllEvil.
Dzisiejszy,tyleżniespodziewany,coniekwestionowanyrenesansreli-
gijnościjestniezmierniedoniosłymfaktemsocjologicznym.Woczywisty
sposóbprzekładasięonnanaukowezainteresowaniereligiąjakotaką.Zain-
teresowanietopodsycanejestprzezparadoksalnądwoistośćowegopowrotu
religii.Zjednejbowiemstronydajesiędostrzecfundamentalizacjęwobrębie
trzechmonoteizmów(charediwjudaizmie,wahabiciwislamie,ewangelika-
niewchrześcijaństwie).Zdrugiejstrony,zauważalnymskutkiemkulturo-
wejglobalizacjijestliberalizacjareligii-rozszczelnieniejejinstytucjonalnej
struktury,podejściekonsensualneikompromisowe,ponowoczesnydystans
dodogmatycznychpodstawwiary.Torozszczepieniewobrębiereligii-roz-
