Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Wstęp
żowe.Turneruważa,żesytuacjamarginalnapozwalawyzwolićsięzogra-
niczeńkulturowychiformułowaćalternatywnewzoryładuspołecznego,
awkońcowymefekcieprowadzidoprzeobrażeństrukturalnych
12
.
WnaszychbadaniachnadwyobraźniąpolitycznąAfgańczykówuwzględ-
niliśmystanowiskazwłaszczatychbadaczy,którzyzapodstawęprzyjmująję-
zyk,alewzięliśmypoduwagęrównieżteorieprzyznającestrukturzeprymat
wkształtowaniuwzorówzachowań.OkreśleniehlogikipolitykiafgańskiejDwy-
magałoustaleniajejnormatywno-aksjologicznychuwarunkowań.Przedmio-
temnaszychbadańbyłyzatemsystemwartościinormyprawaorazstruktura
organizacjispołecznejodzwierciedlającapojęcieładu,będącegordzeniem
świadomościpolitycznej.Głównymkluczem,wedługktóregoprzeprowadza-
liśmyanalizęmateriału,byłkluczjęzykowy.
Ponieważowyborachidecyzjachpolitycznychwdużymstopniudecyduje
systemwyznawanychwartości,wpierwszejczęścipracyomawiamysystemy
etyczne,jakiekształtowałypostawyAfgańczyków.Zapodstawęprzyjęliśmyję-
zyk,którystanowi(wyraża,odzwierciedla)określonąwizjęświata,atymsa-
mymstajesięgłównądrogądopoznaniajegopodstawowychwartości.
WAfganistaniedwajęzykinieustanniewalcząoprymat:językpaszto
iperski
13
.Wliteraturzenaukowejperskizwanyjestjęzykiemnowoperskim,
wAfganistaniezaśnosinazwędari.Jesttodawnanazwajęzykaperskiego
przyjętaoficjalnieprzezAfgańczykóww1958r.zamiastdotychczasowejnazwy
farsi(perski).OznaczahjęzykdworuDodperskiegodabarlubdar_dwór.Spo-
tykasiętakżeinterpretację,żenazwataoznaczahjęzykdolinyDodperskiego
darra_dolina.Zmiananazwymiałapodkreślićodrębnośćjęzykaperskiego
używanegowAfganistanieizwiązanabyłazkształtowaniemsiętendencjina-
cjonalistycznych.Obajęzyki,pasztoiperski,należądogrupyjęzykówira-
ńskich.Właściwyterminbrzmijęzykinowoirańskieitakąnazwęprzyjmujesię
dlajęzykówirańskichwystępującychwspółcześnie.Dziejejęzykówirańskich
wczasachhistorycznychdzielisięnaokresstaroirański(ok.IXw.p.n.e._IVw.
p.n.e),średnioirański(IVw.p.n.e._IX/Xw.n.e.)inowoirański(odIX/Xw.
n.edoczasówwspółczesnych).Jedyniedwaodrębnejęzykinowoirańskiesą
kontynuacjąjęzykówśrednioirańskich:języknowoperski(wrazztadżyckim)
orazjagnobi
14
.
12
Por.V.Turner,Dramas,FieldsandMetaphors,Ithaca1974.
13
Interesującyopisobujęzykówwujęciusocjolingwistycznymzob.J.Pstrusińska,Afghani-
stan1989inSociolinguisticPerspective,hCentralAsianSurveyD,IncidentalPapersSeries,nr7,
London1990.
14
Por.Językiindoeuropejskie,Warszawa1986,t.I,s.163idalsze.
