Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
17
Zarównojęzykperski,jakipasztosąnośnikamiodrębnychsystemówwar-
tości,utrwalonychwpoezji,atakżewlegendach,pieśniach,przysłowiach,
przezwiekiżyjącychwustnychprzekazach.Donajważniejszychźródełwjęzy-
kupasztokształtującychwzoryetycznenależyPasztunwali-niepisanykodeks
Pasztunów.Pierwsząidotychczasjedynąpróbąprzedstawieniategokodeksu
jestwydanaw1331r.hidżry(1953)wKabuluksiążkaGhijamad-DinChadima
Pasztunwali.WjęzykupolskimukazałysięjejfragmentywhEtnografii
PolskiejD
15
.
NiezwyklecennymźródłemjestpracaafgańskiegobadaczaMohammada
IbrahimaAtai,Depasztanighabiloestelahighamus(hoghughi-dżazai-ta-
{ameli),(Słownikpasztuńskiejterminologiiplemiennej[prawniczej-karnej-
obyczajowej])wydanawKabulu1357(1978)
16
.Książkatatorezultatwielolet-
niejpracybadawczejwtakichprowincjachjakHelmand,Kandahar,Paktja,
Nangarhar.Autorpodkreśla,żewszystkiezamieszczoneterminysąwspółcześ-
nieużywanewrejonach,wktórychplemienneinstytucjesąnadalsilne.Doty-
czytoszczególnieterenówpograniczaafgańsko-pakistańskiego,gdzietradycje
plemiennesąbardzożywe,głębokozakorzenionewokresieprzedmuzułmań-
skim.Autorwspomina,żewczasiebadańterenowychwłaśniewtymrejonie
natknąłsięnaniezwyklestarydialektjęzykapaszto_wanetsi.
Wielenormiprawdosystemiewartościprzechowałosięwludowychpio-
senkachiprzysłowiach.Wnaszejpracywykorzystaliśmyzbiórprzysłówpasz-
tuńskichPasztomatalunawydanyw1358r.h.(1979)wKabulu.Zbiórtenuka-
załsięwjęzykupasztoorazwtłumaczeniunajęzykdari(A.R.Benawa)
iangielski(A.M.Szinwari).
CennymźródłembyłytakżepopularnepieśniPasztunów.Porazpierwszy
zebrałjeiprzetłumaczyłnajęzykfrancuskiorientalistaJamesDarmesteter.
WChantesPopulairesdesAfghanswydanychwParyżuwlatach1888-1890au-
torprzedstawiłtekstyballadzebranychprzezniegowczasienaukowejekspe-
dycjiwAfganistaniewlatach1886-1887.J.Darmesteterjakojedenzpierw-
szychzwróciłuwagęnarolępieśniipiosenekwżyciuPasztunów.Pisał,iż
ludowapoezja,pogardzanaiodrzucanaprzezludziwykształconych,stanowi
nadzwyczajcennezjawisko.Tworzonaprzezniepiśmiennychpoetów,wyraża
15
J.Pstrusińska,Paºtunwali-afgańskikodekspostępowania,hEtnografiaPolskaD,vol.21,
zeszyt2,1977,s.63-79.
16
W1978r.ukazałosięangielskietłumaczeniept.ADictionaryoftheTerminologyofPashtu-
n)sTribalCustomaryLawandUsages,przekładA.MohammadShinwary,InternationalCentrefor
PashtoStudies,AcademyofScienceofAfghanistan,Kabul1358h.
