Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ŹródładohistoriiBiałorusi
19
ŹródładohistoriiBiałorusizXIV–XVIIIw.stanowiąlatopisybiało-
ruskie,kronikiilatopisyzagranicznepowstałewXV–XVIw.,dokumenty
prawnezXIV–XVIw.,księgiaktowezXVI–XVIIIw.,statutyWKL,doku-
mentygospodarcze,memuarystykazXVII–XVIIIw.,korespondencja,
notatkidyplomatówipodróżników,utworyliterackieipublicystyczne
zXVI–XVIIIw.,materiałysejmowe,dokumentydotyczącepolitykizagra-
nicznej.
Latopisybiałoruskiedzieląsięnaogólnopaństwoweilokalne.Dotych
pierwszychzaliczamym.in.:słucki,nikiforowski,supraski,poznański(tzw.
latopisykrótkie,powstałenaprzełomieXIViXVw.)orazkodeksy:Raczyń-
skich(KronikaWielkiegoKsięstwaLitewskiegoiŻmudzkiego),patriarszy,
rumiancewski;KronikęBychowca,spisyTowarzystwaArcheologicznego
(latopisyszczegółowe,powstałewXVIw.).Wymienionewyżejlatopisyogól-
nopaństwowestanowiąważneźródłodobadańnadpowstaniemiumocnie-
niemWKL,działalnościąjegopierwszychwładców,historiąpowstaniamiast
białoruskich,ruchamispołecznymi.
Zasługujenauwagęlatopissupraski,któryzostałodnalezionyprzez
MichałaBobrowskiegowmonasterzesupraskim.ProfesorUniwersytetu
WileńskiegoIgnacyDaniłowiczwydrukowałtenlatopis,wykorzystującdo
tegografikępolską.Dziełotoskładasięz3części:1)informacjezaczerpnięte
zlatopisówogólnoruskich,2)pochwałykuczciksięciaWitolda,3)dzieje
WKLodśmierciGiedyminadolat30.XVw.
KodeksRaczyńskichskładasięz2części,zktórychpierwsza(powstała
ok.1580r.)zawieram.in.latopisbiałorusko-litewski(Letopisecvelikogo
knjazstvaLitovskogoiŽomojtskogo).Dziełotoobecniejestprzechowywane
wBiblioteceRaczyńskichwPoznaniu.
KronikaBychowcazostaławydanadrukiemw1846r.przezTeodora
Narbutta.WcześniejnależaładoziemianinaAleksandraBychowca,właści-
cielamajątkuMohylewcewpowieciewołkowyskim.Niestety,tekst,który
przetrwałdonaszychczasów,jestniekompletny.Kronikatraktujeodziejach
WKLoducieczkiRzymianprzedAttylądoklęskiwojskordyńskichpod
Kleckiemw1506r.WXVIIIw.kronikazostałaprzetłumaczonazjęzyka
starobiałoruskiegonapolski.
WśródlatopisówpowstałychnaprzełomieXVIIiXVIIIw.dużącie-
kawośćbadaczybudząLatopisBarkułabowski(KronikaBarkułabowska),
KronikaWitebska,KronikaMohylewa.Latopisylokalnedostarczająnam
informacjiozasięguregionalnym:wydarzeniachlokalnych,miejscowych
działaczach,zwyczajachmieszkańcówregionu,reakcjachtubylcówwobec
zachodzącychwydarzeńpolitycznych.
KronikiilatopisyzagranicznezXV–XVIIw.Należydonichm.in.
dwunastotomoweRocznikiJanaDługosza(1455–1480),KronikaBernarda
Wapowskiego,Kronikapolska(1597)MarcinaBielskiego,KronikaPolska,
