Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zestanowiska,którebędziestanowiskiemikonoklastów,przeszedł
nastanowiskoikonofilów.TakżeBazylimówił,że„cześćoddawana
wizerunkowiprzechodzinajegopierwowzór”19.—Niebyłto,ściśle
biorąc,problemestetyki,boniechodziłownimopiękno,lecz
oświętośćobrazów;alebyłistotnymproblememówczesnejteorii
sztuki.
JedenzOjcówŁacińskich,mianowicieTertulian,zwalczałnietylko
kultobrazówinietylkorobieniewizerunkówBoga,alerobienie
jakichkolwiekwizerunków.PozostałwiernyStaremuTestamentowi.
AleKościółnieprzyjąłjegostanowiska.ArgumentemTertulianabyło:
żekażdywizerunek,każdasztukaodtwórczajestzmyśleniem,fałszem
idlategoniepowinnobyćdlaniejmiejsca20.
Tosamokryteriumprawdyifałszubyłoteżwdobiepatrystyki
stosowanewobecpoezji.Obokgłosówzarzucającychjej,żejest
zmyślaniem,odzywałysięteżtakie,którebroniłyzawartejwniej
prawdy.Laktancjusz,innyzOjcówŁacińskich,pisał:„Nicniejest
całkowicieprzezpoetówzmyślone,leczraczej
przekształcone”21.Wchrześcijańskiejteoriipoezjibyłotaksamojak
wgreckiej:sprawaprawdziwościpoezjipozostałanapierwszym
planie.
8.WYNIKI.PrzeglądpoglądówgreckichOjcówKościoła,
wszczególnościBazylego,dajewynikraczejnieoczekiwany:choć
tylkoprzygodniestawializagadnieniaestetyczne,tojednakpodjęli
znacznąilośćmotywówestetycznych.Pozamotywempankaliipojawił
sięunichtakżemotywpięknajakocelowości,zaczęlipatrzeć
naprzyrodęjakonadziełosztuki,napierwszyplanwysunęlipiękno
wewnętrzneisymboliczne,egzemplarycznieidemonstratywniepojęli
zadaniesztuki,zaczęliliczyćsięzmyśląopróżnościiszkodliwości
sztukiczystozmysłowej.Myślitebyłymniejowocemestetycznych
dociekańidoświadczeńartystycznych,niżzastosowaniadoestetyki
religijnegoimoralnegopunktuwidzenia.Bynajmniejniewszystkie
byływestetycepożądane;jednakżeniektóremyśliOjcówbyłydlaniej
korzystne,jakwykryciepodmiotowegoczynnikawpięknie.
OjcowieGreccy,będącludźmigreckiejkultury,posługiwalisię,
mówiącopięknieisztuce,tradycyjnymigreckimipojęciami
ipoglądami.Aleświatopoglądichgodziłwpewnikistarożytnejteorii
pięknaisztuki:heteronomicznymzrozumieniemsztukipodważali
wolność,jakąmiaławstarożytności,symbolizmem—jejrealizm,
spirytualizmem—jejskupienienaformie.
