Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ikróladozorganizowaniaświętejkrucjatyprzeciwkopotędzetu-
reckiej4.Nawoływanodoniejjużwśredniowiecznychcantiocon-
traTurcos:wPieśniogniewiePańskim,czylinapadzieTatarów
naSandomierz(1259)(„WylejTwójgniewnaTatary,/Turki,Wo-
łochy,pogany,/którzynatwądobroćniedbają,/Wnaszejsiękrwi
zmywają”)iwanonimowejłacińskiejPieśniospustoszeniuSam-
bora(1448)opiewającejmordowaniebezbronnejludności,branie
doniewolichłopcówidziewcząt,wielkipłaczmatekidzieciwzno-
4Por.utworyowojnachzTurkamiiTatarami,np.:S.Orzechowski,Mowa
dorycerstwapolskiegookoniecznościwojnyzTurkami(1543),Turcykadru-
gadoZygmunta,królaPolski(1544);M.Stryjkowski,OwolnościKoronyPol-
skiejiWielkiegoKsięstwaLitewskiegoaosrogimzniewoleniuinszychKró-
lestwpodtyrańskimjarzmemtureckim,orokoszuniniejszegotyranaturec-
kiegoAmurataiwszystkichkrólówotomańskiegokrótkiaskutecznywywód,
tudzieżktórymbysposobemtamocpogańskaukróconabyćmiała(1575);J.We-
reszczyński,Drogapewnadoprędszegoisnadniejszegoosadzeniawruskich
krajachpustyńrycerstwemKrólestwaPolskiego,jakoteżwzględemdrożniej-
szejobronywszystkiegoukrainnegopołożeniaodnieprzyjaciółKrzyżaŚwię-
tego(1590),ExcytarzksiędzaJ.Wereszczyńskiego,złaskiBożejnominatabi-
skupstwakijowskiegoaopatasieciechowskiego:Dopodniesieniawojnyświę-
tejprzeciwkoTurkomiTatarom,jakogłównymnieprzyjaciełomwszystkiego
chrześcijaństwa(1592),PublikaksiędzaJ.WereszczyńskiegozWereszczyna
(...)zstronyfundowaniaszkołyrycerskiejsynomkoronnymnaUkrainie,jako
teżKrzyżakomwedługregułymaltańskiej(1594),PobudkanaJegoCesarską
Miłośćwszystkiegochrześcijaństwadopodniesieniawojnyświętejspolnąręką
przeciwTurkomiTataromtrąbiona(1594);P.Grabowski,PolskaNiżnaalbo
osadapolska(1596);B.Paprocki,Historiażałosnaoprętkościiokrutności
tatarskiej,aosrogimmordowaniuipopsowaniuziemieRuskiejiPodolskiej,
któresięstałoksiężycapaździernikaroku1575(1575);S.F.Klonowic,Pożar.
UpominaniedogaszeniaiwróżbaoupadkumocyTureckiej(1597);M.Pasz-
kowski,WizerunkwiecznejsławySauromatówstarychpobudzającymłódźry-
cerskąkunaśladowaniusprawich,odszlachetnejPalladyzgniazdacnotich
wojczystymParnasiewzbudzony(1613),Dziejetureckieiutarczkikozackie
zTatary.Tudzieżteżonarodzie,obrzędziech,nabożeństwie,gospodarstwie
irycerstwietychpogan...(1615);W.Kicki,DialogoobronieUkrainyipobud-
kazprzestrogądlazabieżeniainkursyjomtatarskim(1615);Sz.Starowolski,
PobudkaalboradanazniesienieTatarówperekopskich(1618);P.Skarga,Żoł-
nierskienabożeństwo(1606).Uwaga:Szczegółoweopisybibliograficznewielu
tekstówstaropolskich,przyktórychdlamoichpotrzebpodajętylkonazwisko
autora,tytułutworuirokIwydania,możnaznaleźćwseriisześciutomów
J.Nowaka-Dłużewskiego:OkolicznościowapoezjapolitycznawPolsce,War-
szawa1963–1980.Autorwrozbudowanychierudycyjnychprzypisachdo
każdegotomupodajedatyimiejscapierwodruków,ichkolejnychprzedru-
kówiwydań,adresymiejscrękopisówwbibliotekachiarchiwachkrajowych,
nazwiskatłumaczytekstówłacińskichnajęzykpolski.Ustalaskrupulatnie
zawiłeczęstoedytorskielosyposzczególnychutworów.
24
