Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KształtowaniesięzwiązkówplemiennychBałtów
(I–VIw.n.e.)
29
NaterytoriumdzisiejszejŻmudziiwpołudniowejŁotwieszerzyłsięzwyczaj
grzebanianiespalonychzmarłychwkurhanachotoczonychwieńcamikamiennymi.
Wydajesię,żewiążesięonzprzybyciemnowychosadnikówzterenównadmorskich.
Powstaływokresierzymskimzespółkurhanówlitewsko-łotewskichpodzieliłsię
wIVw.natrzymniejsze:żmudzki,semigalski(zemgalski)iseloński,astosowany
późniejnatychobszarachobrządekpogrzebowyutrzymałsięwniezmienionejformie
doXI–XIIIw.,kiedyźródłapisanewymieniająichnazwy.Wprzebadanychna
ŻmudzikurhanachdatowanychnapoczątekItysiącleciachowanojednego,apóźniej
nawetkilkuniespalonychzmarłych.Mężczyznwyposażanowoszczep,siekierkę,nóż,
akobietywmetaloweozdoby–naszyjnik,zapinkę,bransoletęitd.
WpołudniowejLitwie(odśrodkowegobieguNiemnadojeziormazurskich)
wII–IVw.chowanozmarłychwkurhanachzbudowanychzkamieni.Sątoziemie
związkówplemiennychprzyszłychJaćwięgów,doktórychzaliczamyrównieżwy-
mienionychprzezPtolemeuszaSudawów.
WśrodkowejLitwieiwdolnymbieguNiemnarejestrujesięszczególnecmenta-
rzyskapłaskie,którejednibadaczeprzypisująprzyszłymmieszkańcomAuksztoty,inni
–przyszłymŻmudzinom.NaobszarzetymrozgłoszyskałybadanejeszczeprzedIIwoj-
nąświatowąstanowiskawEiguliai,Sarge
˙naiiVers
'vai(wszystkienaobszarzedzisiej-
szegoKowna).Sątounikalnenekropolie,naktórychchowanozmarłychprzezokoło
tysiąclat.DoVw.zwłokniepalono,mężczyznchowanozawszezgłowąskierowanąna
zachód,kobiety–nawschód.Późniejupowszechniłsięzwyczajciałopaleniazwłok.Na
cmentarzyskurejestrujesięniekiedycechycharakterystycznerównieżdlainnychre-
gionów(wieńcekamienne,pozostałościkurhanów),abogatewyposażeniewskazujena
szerokiekontaktyześrodkowąEuropąorazprowincjamicesarstwarzymskiego.
Trudniejjestwyodrębnićobszaryzasiedloneprzezmniejszeplemionawewschod-
niejLitwieinawschodziedzisiejszejBiałorusi,gdziewdalszymciągumieszkała
ludnośćceramikikreskowanej.Tendużyterenpozostałznaczniezróżnicowany.
OkołoIw.n.e.wykształciłasiętutajnowakulturakurhanówwschodniolitewskich,
którawsposóbnaturalnywyrosłazlokalnejkulturyceramikikreskowanej.Około
połowyItysiąclecian.e.ceramikętęzastąpiłaceramikachropowacona.Wcześniej
ceramikaochropowaconejpowierzchnipojawiłasięnaZaniemeniu,astamtądsze-
rzyłasięnapołudnie,wschódipółnocnywschód.Byćmożeztegookresupochodzi
znacznaliczbażmudzkichtoponimówwmiędzyrzeczuNiemnaiWilii(danejęzyko-
znawcyA.Vanagasa).PierwszepochówkipojawiłysięnatymobszarzewIII–IVw.
Stanowiąjekurhanynależącedodwóchtypów:kopiecusypanyzziemizwieńcem
kamiennymupodstawyorazkopiecusypanyzziemiikamieni.Wyposażeniewtych
grobachprawieniewystępuje.
Rozwójrolnictwa
Wokresierzymskim(I–IVw.n.e.)częśćwczesnychgrodziskzostałaopuszczona,część
wykorzystywanoprzedewszystkimjakotymczasoweschronienie,innepowoliumac-
