Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Historiapaństwbałtyckich
łysięwstałesiedzibywodzówiichdrużyn.Największąinajważniejsząosadą
grodowąnaLitwiebyłaKernave
.
,wXIIIwiekuliczącaponoć3000miesz-
kańców.GęstośćzaludnieniaregionuBałtykupodkoniecepokiżelaza
szacujesięnamniejwięcejtrzyosobynakilometrkwadratowy20.
WporównaniuzestosunkamiwEuropieŚrodkowej,społeczeństwa
Bałtówbyłyznaczniemniejrozwarstwione21.Jeślinieliczyćniewolników,
główniekobietidziecizdobywanychpodczasnajazdównasąsiednieziemie,
składałysięprzedewszystkimzwolnychchłopów.Podkoniecepokiżelaza
widocznebyłyjużróżnicewstrukturzespołecznejmiędzyobszaraminad-
morskimiizachodnimizjednejstronyipołudniowo-wschodniąEstonią,
wschodniąŁotwąorazśrodkowąiwschodniąLitwą-zdrugiej.Naza-
chodzierozwarstwieniespołecznezaczęłosięwcześniej,gdypojawiłasię
znaczącaliczebniewarstwawyższa(choćniezbytmajętnaizesłabąwładzą).
Nainnychterenachnastąpiłopóźniejisięgnęłogłębiej:warstwauprzy-
wilejowanapozostałanieliczna,alerozmiaryjejwłasnościizakreswładzy
byłyzdecydowaniewiększe22.ZachódwyraźnieulegałwpływomSkandy-
nawii;wschódraczejwschodniosłowiańskiejRusi.
Niedasiępowiedziećnicpewnegooprzedchrześcijańskiejreligii.Dla
epokikamieniacharakterystycznesąkultyprzodkówipłodności.System
wierzeńtubylcówmożnaokreślićjakoanimistyczny-przyjmowali,że
wszystkowświecieprzyrodymaduszę.Napoczątkuepokiżelazapojawiłsię
kultantropomorficznychbogówniebiańskich23.Późniejszeźródłapisane
wspominajągłówniedwóchbogówpiorunów:Perku
-nasa(Bałtowie)iTaarę
(Estowie),przypominającychskandynawskiegoThora.Strukturareligijna
niebyłaskomplikowana:życiemduchowymspołecznościkierowaliszamani,
kultsprawowanowświętychgajach,zwłaszczadębowych;niebudowano
świątyń,nieznanohierarchiikapłanów.
HistorięBałtówprzedprzybyciemrycerzykrzyżowychpodkoniec
XIIwiekuuważasię,zbrakuźródełpisanych,zaprehistorię;licznewzmianki
obałtyckichifińskichplemionachpojawiająsięwskandynawskichsagach
iruskichkronikach.Litwawymienionajestporazpierwszywspisanej
w1009rokuniemieckiejkroniceopowiadającejomęczeństwiechrześci-
jańskiegomisjonarzaBrunona.Wepocewikingów(800-1050r.)skandy-
nawscywojownicysystematycznienajeżdżaliwschodniewybrzeżaBałtyku.
20Ibidem,s.234,281.
21A.żne
-,TheEmergenceofLivonia:TheTransformationsofSocialandPoliticalStructuresin
theTerritoryofLatviaduringtheTwelfthandThirteenthCenturies,w:A.V.Murray(red.),
TheClashofCulturesontheMedievalBalticFrontier,Ashgate,Aldershot2009,s.64.
22V.Lang,Baltimaadepranksi-jarauaaeg,op.cit.,s.284.
23Ibidem,s.265.
8
