Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Istniejąwspólnoty,doktórychprzystępujemyzwłasnejwoli.Niektórenawetsamitworzymy.Leczsąitakie,doktórychnale-
żymybezwzględunato,czychcemytegoczynie.Takąjestwspólnotapokarmu,powszechnasłużbaciałem,naktórąwszyscy
jesteśmyskazani,idziękiktórejistniejemyiginiemy.Aniewielejestwżyciusytuacji,wktórychprzymusspotykasięznaszą
dobrąwolą,nieuniknionośćzpożądaniem.
J.Brach-Czaina,Szczelinyistnienia
Kuchnienarodowe,regionalne,lubtworzonenazapotrzebowaniemediówczystedziwolągi,typukuchniamo-
lekularna,czyfushion,zalewająprogramytelewizyjne,aprowadzącyteprogramywmgnieniuokaprzekraczają
bramycelebryckiegoraju.Takżekuchnieregionalnecorazczęściejwpisywanesąwprogramyedukacyjneczy
kulturoweposzczególnychwojewództw.Cociekawsze,prawiekażdainformacjapromującarestauracje,hoteleczy
teżkwateryagroturystyczne,polecadoskonałąkuchnięregionalną.Fakt,mamypięknąkuchnięnarodowąiwspaniałe
jejrozwinięcie-kuchnieregionalne.Jesttylkojednoale.Jakajesttokuchnia?Pewnikiemjest,żebypotrawęprzypisać
dodanejkulturyczyobszaru,wypadazajrzećwjejmetrykę.Równieżistotnesąskładnikipotrawyregionalnej,czy
narodowej,aletakżewtymwypadkunależyszukaćichpowiązaniazekonomiączyagrokulturą.Posługiwaniesięste-
reotypamiwtymprzypadkuprowadzidowielunieporozumień,którewswojejksiążceprzytoczę.
Potrawytradycyjneczyregionalne,totakżekwestianaszejtożsamościkulturowej,takważnejwdobieglobali-
zacjiiatomizacjispołeczeństwa.Tasymbolicznawspólnotastołuijedzących,najczęściej,bocodzienniewyrażaich
społecznątożsamość.JustynaStraczukidziejeszczedalejtwierdzącże:„Jedzeniejakozjawiskościślespołecznemoże
byćniezwykledobrymnarzędziemwyznaczaniainiwelowaniagranicmiędzyludźmi,skrywanympodmaskącodzien-
nościizwykłości”1.Jeślipodążająctropembadaczazauważymy,żetożsamośćjakwsoczewceskupiasięna
granicachreligijnych,etnicznych,społecznychczyekonomicznych,toregionPodlasiastajesięjużniesoczewką,aleswoistym
mikroskopempozwalającymdostrzecto,cocorazczęściejuciekanamwprzecywilizowanymświecie.Magięstołuijedzenia.
Historiapodlaskichsmaków,jestnietylkoreceptularzem,aletakżepróbąokreśleniaram,historii,czyuwa-
runkowańspołecznychikulturowychwjakichpowstawałanaszakuchniaregionalna.Czywystarczystwier-
dzenie,żePodlaskiesłyniezdobregobimbru?Aledlaczegotowłaśnietuzakazanaprodukcjatrafłanapo-
datnygrunt,ajejjakośćjestznananietylkowPolsce?Tosąwłaśnieteniuanse,tesmaczki,któretrzebapoznać,
abywpełnidocenićkuchniępodlaską.Dlategoteżproponujęczytelnikomniecoinnespojrzenienakwestięhistorii
kulinariów.Wwiększościksiążekkucharskichjeżelijużspotykamyelementyopisowe,tozregułyprzypisująone
kulturękulinarnądopewnychepok,bezumocowaniaichwkontekściehistorycznym,kulturowym,ekonomicz-
nymczyspołecznym.Awłaśniekontekstspołeczny,towarzyszyjedzeniuodwytworzeniażywności,poprzezjej
przetworzenie,redystrybucjęnakonsumpcjiwcaleniekończąc.Istotnebowiemsątakżetakiekwestie:jakdiete-
tykaczyetykajedzenia.Szczególnieobyczajekulinarnepozbawionetychoglądówsąjakjednogarnkowy-eintopf.
Nibycośzjedliśmy,jesteśmysyci,aledopełnejradościzkonsumpcjidaleko.
Byćmożeprzysmakowitychdaniachczytelnicyposzerząteżwiedzęohistoriinaszegoregionu.Azaręczam,wbrew
utartymopiniomniejesteśmyPolskąB,jaknamwmawiająjaśnieucywilizowaniizajakąsamibijemysięwpiersi.
Kuchniapodlaskaniejestjednolitymtworem,takwięczasadnymbędzieprzedstawieniejejwukładziere-
gionalnym,zuwzględnieniemmniejszościetnicznych,religijnychikulturowychzamieszkującychteobszary.
Zewzględunarozwijającąsięgastronomię,którapróbujepromowaćnaszepotrawyregionalne,zamieszczęteż
dawneprzepisyprzykrojonedowspółczesnychczasów.Zatemzapraszamdotejsmakowitejkuchni,wktórej
każdyznajdziecośdlasiebie.
Autor
1JustynaStraczuk,Cmentarzistół.Pograniczeprawosławno–katolickiewPolsceinaBiałorusi,Wrocław2006
3
