Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Więcejunichzależyodprzypadku,większączęśćżyciastrawićmusząna
szukaniupokarmu,przyczemzaniedbująumysłowegowykształcenia’’
–mogliśmyprzeczytaćwObrazachświata,wydanychw1852r.
Wrolnictwiekrajówkolonialnychcorazwiększeznaczeniemiały
plantacje.ZakładanojewAfryce,Azji,naKaraibachiwyspachOceanii.
plantacje
Opróczmiejscowychrobotników,icheuropejscywłaścicielezatrudniali
robotnikówkontraktowychzChin,WietnamuiIndii.Nierazwerbowa-
noichzapomocą,,czarów’’,oszustw,alkoholu,opium.Podpisywali
umowytrzy-,pięcioletnie,niewiedząc,coichczeka,żeichprzyszłośćto:
12–14godzinharówki,kijnadzorcy,niskiewynagrodzenieidługi,które
zkoleizmuszałydoprzedłużaniakontraktu.Plantacjebyłyfermami
sztuczniehodowanychroślin.Prowadziłydomonokultury.Itak,Indie
Holenderskie(Indonezja)zasłynęłyzplantacjigoździkowców,musz-
katołowców,kawyikauczuku.ZkoleiwIndiach,naKaraibachorazna
Maskarenach(Mauritius,Reunion)przeważałyplantacjetrzcinycukrowej,
uzupełnioneoplantacjegałkimuszkatołowej,cynamonu,pieprzu,imbiru,
wanilii,tytoniu,naplantacjachAmerykilatynoskiej–bananowcaoraz
kawy,awAfryce–sizalu,kakao,kawyitytoniu.Oczywiścieniemożemy
zapominaćoplantacjachbawełny,dominującychwpejzażugospodarki
rolnejpołudniowychstanówUSA(oczymszerzejwkolejnychrozdzia-
łach)orazIndii,EgiptuiAzjiCentralnej,atakżeoplantacjachherbaty
wIndiach,Chinach,naCejlonieiJawie.
2.2.Przemysł.Usługifinansowe.Handel
Do1850roku
Oprzyszłościglobalnejgospodarkinieprzesądziłotzw.nowerolnictwo,
leczindustrializacjaitowarzyszącajejtransformacjaspołeczna,które
industrializacja
spowodowałynajwiększywdziejachświataprzełom.DlategowiekXIX
itransformacjaspołeczna
okazałsiękluczowymwhistoriiczłowiekaicywilizacji.Rozwójkapita-
lizmurozbiłtradycyjneagrarneistanowespołeczeństwo,tworzącnowe
industrialnespołeczeństwonieprzerwanegorozwojuistałegowzrostu
wydajnościpracy.Jegoefektywnefunkcjonowaniewymagałonowego
podziałupracy,lepszejjejorganizacji,pogłębionejkooperacji,conie
wszystkimodpowiadało.Nierazdostrzeganowindustrializacjizagroże-
niedladotychczasowegosystemuwartościi,,staregoświata’’.Dlatego
zdarzałosię,żeludzieniszczylimaszyny(brytyjskiluddyzm),topiliparow-
ce,wykopywalisłupytelegraficzneizatrzymywalirozpędzonepociągi,
doprowadzającdoichwykolejenia.
Warunkiemudanejindustrializacjiimodernizacjibyłoskutecznie
działającepaństwo,zdolnezarównodolikwidacjiprzeszkódfeudalnych
rolapaństwa
67
