Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SportisystemywychowaniawantycznejGrecji
75
śladytejzależnościmożnaznaleźćuAnaksagorasazKladzomenu,ztzw.szkołyjoń-
skiejfilozofii.Byłonpierwszymhistorycznieznanymfilozofemnauczającympublicznie
wAtenachok.434r.p.n.e.Miałwięcniewątpliwywpływnaupowszechnianieswoich
poglądówikształtowaniegreckiejświadomości.Zzasadjegofilozofiiczerpalim.in.jego
najwybitniejsiuczniowie,jakPeryklesczydramaturgEurypides,abyćmożeiSokrates.
Jegopoprzednicyzeszkołyjońskiejuważalimaterięzapodstawowyisprawczyelement
rzeczywistościibyliwciążjaknajdalsiodrównorzędnegotraktowaniaduchaimaterii.On
samnatomiastwswymdzieleOprzyrodzieuważał,żetajejcząstka,jakąstanowiczłowiek,
składasięzniezależnegoodmaterii,sprawczegoduchalubmyśli(nous).Tonadrzędna
myśl,anieślepamateria,stanowiprzyczynęistnieniaracjonalnieurządzonegokosmosu,
któregocząstkąjestczłowiek.Niemniejjednak,zdaniemAnaksagorasa,myślwspółistnieje
zmaterią,któraprzybrałakształtotaczającejnasprzyrody(physis).Istotaludzkajestzaś
cząstkowymodbiciemtejzależności.
DziełoAnaksagorasaniezachowałosięwcałości,aletylkow20urywkach,zreguły
wcytatachprzytoczonychprzezpóźniejszychautorów.Niewiemyzatem,jakodnosił
teogólnezasadydoszczegółowejfilozofiidotyczącejbezpośrednioczłowieka.Uczynił
tonatomiastPlaton,wmłodościzapaśnikiconajmniejdwukrotnyzwycięzcawigrzy-
skachdelfickich.Platontoniejegowłaściwenazwisko,botobrzmiałoAristokles.Platon
topogreckutyleco„Szerokoplecy”,bobary,dziękiktórymzwyciężał,miałrzeczywiście
potężne.Znałsportzwłasnegodoświadczeniacielesnego,copotemznalazłowielokrotne
potwierdzeniewjegofilozofii,gdzieposługiwałsięmetaforykązapożyczonązigrzysk.
PLATONZWYCIĘZCA
ZkotlinyDelfroznosiłsięgłuchypogwar,chwilamitężejącywkrzyk,toznów
zamierającywszept,ogromnyjakszumporuszonegolasu.PłaszczyznyParnasu
odsyłałygosobiedługo,pieczaryiczeluściepowtarzałygromowymechemów
głos,dobytyjakbyzprzyduszonejpiersiwalczącegoolbrzyma–burzliwy,tysiąc-
gębnykrzyk,naprzemiangroźny,trwożnylubradosny.
ByłtogłosdziesięciutysięcyGreków,patrzącychnaigrzyskapytyjskie,
wranekdniaichostatniego,którymiałprzynieśćrozstrzygnięciepięciobojuidla
zwycięzcywieniecboskiegowawrzynu.
Gwarpotężniał,chwilamizmieniałsięwryk:bootonaspowitymjeszcze
wcieńParnasustadioniekończyłsiębiegnadwadzieściaczterystadiaiostatnie
okrążeniedobywałozzawodnikównajwyższywysiłekidzielność.
Poszerokimkręgubieżnirozwleklisięjużosłabli,lecznaczelerwiewciąż
zwartagromadaiwyścignierozstrzygnięty.Grzmiącykrzykzławpodniecaco
sławniejszych,którychpostacirozpoznająwidzowiewśródplątaninyzwinnych,
nagichciał.
–Megara!Ateny!Naprzód,Elis!–rwąsiękubiegnącymokrzyki.
Otojużwpadlinaostatnizakręt–ciężkibieg!Jakpracująpodanenaprzód
ichpiersi,jakiepociemniałetwarzeizlanepotemramiona!
