Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SportisystemywychowaniawantycznejGrecji
77
kalósorazagathóspołączonespójnikiemkai,oznaczałyuGrekówzwiązekdwuróżniących
sięswymcharakteremcechdoskonałości.Kalósokreślaprzymiotyfizycznedoskonale
ukształtowanegociała,przystosowanegoodpowiednimićwiczeniamidożyciawspołeczeń-
stwie,atakżedowysiłkuwojennego.Zkoleiprzymiotnikagathósjestuniegosynonimem
pięknaduchowego,umysłowego,aletakżecharakteru.Człowiek,któryreprezentowałby
tylkojednąstronętakpomyślanejosobowości,byłby,zdaniemPlatona,godzienpoprostu
wzgardy.
Jeślisięktośgimnastykądużozajmuje,robiwysiłkiiodżywiasiędobrze,amuzykiifilozofii
nietyka,tonarazie,czującsiędobrzefizycznie[...]choćbytambyłouniegowduszytrochę
zamiłowaniadowiedzy,tojednak,jeśliononaukiżadnejiżadnychzagadnieńniekosztuje,
anisięmyślążadnąniezabawia,aniinnymkulturalnymzajęciem,tozaczynasłabnąć,robi
sięgłucheiślepe,bonicgoniebudziinieodżywia[...],takisięstajewrogiemintelektu
ikulturyduchowej,jużniepotrafiniczegoskuteczniedowodzićwdyskusji,poczynasobie
pobarbarzyńsku[...]iwgłupocieinieokrzesaniubezwdziękużyciepędzi
36
.
Aleidrugaskrajnośćgodnajestnajwyższejkrytyki:
Jeśliktośsiępoddafletowymczarommuzykiipozwoli,żebymuonaprzezuszyjakprzez
lejekzalewaładuszę[...]harmoniamipełnymisłodyczyimiękkości,icałeżycienic,tylko
kwilicichoalboleciwniebo[...]wciążiwciążteczarynadwłasnądusząodprawia,tomu
siętemperamentzaczynatopićirozlewać,wkońcuwytapiasięcałkiem,iten–jakbysobie
zduszynerwyiścięgnawyciął,zrobizsiebiekopijnikanamiękko
37
.
Ideałpełnegoczłowiekaspełniadopieroosobareprezentująca,itowrównowadze,
obiecharakterystyki,cielesnąiduchową:
Ponieważsądwatakiepierwiastkiwczłowieku,więcjakiśbóg[...]dałludziomdwieumiejęt-
ności:muzykęigimnastykę;dlatemperamentuidlaumiłowaniamądrości[...].Abyzesobą
harmonizowały[...]trzebakażdypodciągaćiopuszczać,pokądniebędąwspółbrzmiałyjak
trzeba.[...]ZatemktonajpiękniejgimnastykęzesłużbąMuzompomiesza[...]otymmoże
najsłuszniejpowiemy,żeposiadanajwyższąkulturęosobistą[...]iżenajlepsząharmonię
osiągnął
38
.
PodobnywykładdotyczącyistotykalokagathiidajePlatonwdialoguTimajos:
gdyciałowielkieisilniejszeodduszyzłączonejestzrozumemmałymisłabym,tozewzględu
nato,żeistniejąwnaturzeczłowiekadwapragnienia(to,którepochodziodciała[...]idrugie,
którepochodziodtego,cojestwnasnajbardziejboskiego,mazaprzedmiotrozumowanie),
wtedyruchyczęścisilniejszejodnoszązwycięstwoipowiększająobszarswegopanowania,
natomiasttenobszar,którynależydoduszy,ogłupiają,czyniąniezdolnymdonaukiizapa-
miętaniaczegokolwiek,wreszciesprowadzająnajcięższąchorobę–ignorancję.Istniejetylko
jednolekarstwonatedwiechoroby:nieporuszaćnigdyduszybezciałaaniciałabezduszy,
abywtensposóbbroniłasięjednaczęśćprzeddrugąiobiezachowałyrównowagęizdrowie.
Dlatego,ktosięoddajenaucelubinnejpoważnejpracyintelektualnej,powinientakżećwiczyć
36Platon,Państwo,ks.III,tłum.W
.Witwicki,Kęty2009,s.109–110.
37Ibid.,s.109.
38Ibid.,s.180.
