Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
78
IGRZYSKAIKULTURACIELESNASTAROŻYTNEJEUROPY
ciałoprzezuprawianiegimnastyki,azdrugiejstronyten,ktodbatroskliwieociało,powinien
topołączyćzwprawianiemwruchduszyzapośrednictwemmuzykiiogólnejfilozofii,jeśli
chcebyćsłusznienazwanyczłowiekiemdobrymipięknym
39
.
KalokagathiastałasięwtensposóbsynteząideałuobywatelaGrecjiklasycznej,
awdzisiejszymrozumieniu,ponadczasowej,humanistycznejkoncepcjiczłowiekawogóle.
Powiekachstaniesięonajednązpodstawfilozofiinowożytnegoolimpizmu,koncepcji,
którąstworzyCoubertin.
Napodłożuidealistycznympowstałrównieżprzeciwstawnynurtfilozoficzny,kwestio-
nujący,azbiegiemczasunawetdegradującyznaczenieludzkiejcielesności.Jegotwórcąjest
PitagoraszSamos,filozofimatematyk,skądinądtwórcaznanegotwierdzeniaokreślanego
jakotwierdzeniePitagorasa.Jegokoncepcjęstosunkuciaładoduszyiumysłurozwinęlijego
uczniowie,zwanipitagorejczykami.Ichpoglądysprowadzałysięwtejkwestiizasadniczo
doczterechzałożeń,wręczdogmatów:duszaistniejeniezależnieodciała;duszamoże
sięłączyćzdowolnymciałem;duszajesttrwalsza,doskonalszaipotężniejszaodkażdego
ciała;ciałodladuszyjestwięzieniem,czylinieusuwalnymograniczeniemjejwolności.
Szkockifilologklasyczny,JohnBurnet,takpowiekachstreściłpoglądyPitagorasa:
jesteśmyobcynatymświecie,aciałojestgrobemduszy.[...]Wtymżyciuistniejątrzyro-
dzajeludzi,taksamo,jaksątrzyrodzajeludzi,którzyprzychodząnazawodyolimpijskie.
Najniższaklasajestzłożonaztych,którzyprzychodzą,bykupowaćisprzedawać,następna
toci,którzystartująwzawodach.Jednaknajlepsizewszystkichsąci,którzyprzychodzą
tylkopoto,bypopatrzeć
40
.
Trudnotakiepoglądyzaakceptowaćdziś,wepocemedialnejdominacjisportuwi-
dowiskowego,wktórejtakznaczącyodsetekludzi„uprawia”sport,oglądającgogłównie
wtelewizorze,zpuszkąpiwawręku...
Naszczęściepoglądypitagorejczykówniemiałyzbytistotnegowpływunacodzienne
życieGreków,ajużnapewnonienaichzamiłowaniedoigrzysk.Konsekwentnebowiem
wprowadzenieichwżycieprzekreśliłobyracjehelleńskiejagonistyki.Pitagorejskiepod-
porządkowanie,awistociewręczdegradacjaroliciałaujawniswąsiłędopierowfilozofii
ascetyzmuwokresieśredniowiecza,poczynającodnaukśw.Augustyna.
Wcałkowitejopozycjidonurtuidealistycznegofilozofiigreckiejpozostawałysystemy
zakładające,żenajważniejszymcelemżycialudzkiegojestdążeniedoprzyjemnościiszczę-
ścia,czerpaniesatysfakcjizaktualnychprzeżyćidoznań.Turadośćczerpanazpiękna
własnegociała,jegosprawności,łatwoznajdowałasobiemiejsce,itomiejscepoczesne.Do
nurtutegonależyzaliczyćprzedewszystkimeudajmonizm,któregoistotąbyłoczerpanie
przyjemnościzestanuharmoniiduchaiciała,awięcwjakimśstopniu,świadomieczynie,
równieżzideałukalokagathii.NurttenzostałzapoczątkowanyprzezDemokrytazAbdery.
Nurtempokrewnymwobeceudajmonizmubyłniecopóźniejszyepikureizm.Za
twórcętegokierunkuuchodziEpikurzSamos.Rozwinęligojegouczniowie,zwaniod
39Platon,Timajos,ks.XIII,w:idem,Timajos.KritiasalboAtlantyk,tłum.P
.Siwek,Warszawa1986,
s.122–123.
40J.Burnet,EarlyGreekPhilosophy,cyt.za:B.Russel,DziejefilozofiiZachodu,tłum.T
.Baszniak,A.Lip-
szyc,M.Szczubiałka,Warszawa2000,s.54–55.
