Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SportisystemywychowaniawantycznejGrecji
79
imieniaswegomistrzaepikurejczykami.Dzielilioniziemskieprzyjemnościnadwieod-
miany:cielesneiduchowe.Iuważalidoznaniacielesnezanajważniejsze,gdyżduchowe
niemogłybyichzdaniemistniećbezfizycznegoosadzeniaichwcieleludzkim.Dobra
duchoweuważałjednakEpikurzadoskonalszewformieiwyższe.Abytenstanosiągnąć,
zdaniemszkołyepikurejczyków,należydążyćdopoczuciaszczęściaprzezwyzwolenie
człowiekazestanustrachu,powodowanegoprzezbogówiprzyziemnewydarzenia,jak
wojnypowodującestanzła,którydotykaczłowieka.Losczłowiekazawierasięmiędzy
złemadobrem,wobectegonależyunikaćzła.Wyzwoleniesięzestrachuiotaczającego
złamożenastąpićm.in.zapomocąwszechstronnegodążeniadowiedzy.Przezwyższy
stanwiedzymożnazbliżyćsiędodobraiprawdyosobieirzeczywistości,cozkolei
umożliwiosiąganiestanu„niewzruszonościduszy”,zapewnianegośrodkamimaterial-
niedostępnymi,aokreślanegojakoataraksja.„Epikureizm–piszeamerykańskifilozof
ArthurHilaryArmstrong–proponowałprosty,racjonalnyidogmatycznyobrazuniwersum
inaturyczłowieka,dziękiczemuczłowiektenmógłosiągnąćstanrealnejidługotrwałej
przyjemnościipoczuciespokojuducha”
41
.
Epikureizmwystępujewścisłympowiązaniuzniecopóźniejszymiszerszympo-
dejściemfilozoficznym,określanymjakohedonizm,czylidążeniedostanuprzyjemności.
Reprezentowalitennurtnielicznifilozofowiegreccyizdajesięliczniejsinowożytni,m.in.
JohnLocke,ThomasHobbes,DavidHume,JeremyBenthamiJohnStuartMill.
Takjakkalokagathiaległapostuleciachupodstawneoolimpizmu,takeudajmonizm,
etykaepikurejskaihedonizmwywarłyniewątpliwy,choćzapewnepośredniwpływna
współczesnąformułęrekreacjijakojednegozesposobówosiąganiasatysfakcjiiradości
wżyciuczłowieka.
InnesystemyfilozoficzneantycznejGrecji,choćczęstonaderhomocentryczne(so-
fiści,Sokrates,następnieszkołacynikówistoików),byłyraczejneutralnewobeckwestii
kulturycielesnej.Ichhomocentryzmstawiałjednakraczejnadobraintelektualneniżpiękno
isatysfakcjepłynącezkultywowaniaciała,co,zresztą,bywałoprzedmiotemkrytyki,by
przytoczyćgłośneatakinaSokratesaisofistów,którzy,zdaniemswychwłasnychrodaków,
mielisięwręczprzyczyniaćdoupadkugimnastykiwśródgreckiejmłodzieży.Wytknąłto
SokratesowiisofistomkomediopisarzArystofaneswsztuceChmury.Przedstawiłwniej
wsposóbsatyrycznyobrazsokratejskiejświątynimyśli,czymożedosadniej–„myślarni”,
gdziesłabi,wybladliichudzimłodzieńcyuprawiająjałowąfilozofięswychmistrzów.
Natomiastgdyprzychodziimwystąpićwtradycyjnychdlamiastgreckichpublicznych
pokazachgimnastyczno-tanecznych,gymnopediach,muszązewstyduswechuderlawe
ciałazasłaniaćtarczami.
ZkoleiskłaniającysiękusofistomdramaturgEurypideszyskałtakąotołatkę,zawartą
wkomediiŻabyautorstwategożArystofanesa:
Wgadulstwieiplotkachnaróduczyłeśsmakować,
towyludniłopalestryinadszczerbiłopośladki
świegotającymmłodzieńcom
42
.
41A.H.Armstrong,Epicureanism,w:EncyclopaediaAmericana.InternationalEdition,t.10,Danbury,CT
,
1979,s.503.
42Arystofanes,Żaby,tłum.B.Butrymowicz,Wrocław1955,w.1085–1087.
