Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
76
CZĘŚĆPIERWSZA.
AleksanderWielki
olbrzymieimperium,pozbawioneciągłejobecnościwładcy,którystanowiłje-
dynyczynnik,jakijescalał,zaczęłotracićswojąspoistość.
Jeszczenapoczątku325r.najemnicygreccywBaktriizbuntowalisięiznaleźli
sobienowegokróla.WybuchłyrewoltywArachozji,wMediiiwAzjiMniejszej,
wgórachTauros.StrategTracjinawłasnąrękęzorganizowałwyprawęprzeciwko
ScytomzamieszkującymokoliceOlbiiiponiósłstraszliwąklęskę,wktórejefekcie
TracjaznacznieuniezależniłasięodMacedonii.Skarbnikkrólaijegoprzyjaciel
Harpalosnajpierwpróbował„wyciąć”dlasiebiepaństewkowCylicji,Syriioraz
Fenicji,anastępnie,gdywieściośmierciwładcyokazałysięnieprawdziweiAleksan-
derzacząłczystkęwśródnieposłusznychlubnieuczciwychsatrapóworazdo-
wódcówoddziałów,przerażonyuciekłdoGrecjiz5000talentówidużymoddziałem
najemników.WEgipcieswobodniepoczynałsobieKleomenes,uzurpującwładzę
satrapy,choćtakiegostanowiskawtymkrajuAleksanderwogóleniestworzył,
izarabiającnaspekulacjachzbożem.WPersydziewakującezpowoduśmierci
poprzednikamiejscesatrapysamowolniezająłpewienmiejscowyarystokrata,
achoćzameldowałsięnatychmiast,gdyAleksanderznalazłsięwPasargadach,
króluznałgozadostatecznieniebezpiecznego,bypozbawićżycia,oskarżając–
trudnodziśdojść,czysłusznie–osplądrowaniegrobowcaCyrusainadużycia.
Kilkuwysokimdostojnikom,takIrańczykom,jakiMacedończykom,za-
rzuconopopełnianiegwałtównaludnościcywilnej.Aleksander,zgodnieztra-
dycyjnymwPersjipojmowaniemfunkcjidobregowładcy,którybronisprawied-
liwościiścigagwałcicieli,ostentacyjnieskazałichnakaręśmierci,awyroki
dotyczyłynietylkowyższychoficerówluburzędników,aleiszeregowychżoł-
nierzy.Propagandakrólewskanadałatemuodpowiednirozgłos.
Częśćstanowisksatrapówwymagałaponownegoobsadzeniazpowodu
naturalnejśmierciosóbpoprzedniomianowanych.Aleksanderpodjąłenergiczne
krokimającenaceluuporządkowaniesytuacji.Wjegonominacjachdwafakty
wartesąpodkreślenia:popierwsze,pominiętoIrańczyków(tylkotrzechsatra-
pówirańskichpozostałonaswychstanowiskach:AtropateswMedii,Oksyartes
wKandaharzeiFrataferneswHyrkanii-Parthyene);podrugie,tewysokie
funkcjezostałypowierzoneosobom,októrychwcześniejszejkarierzeniczegonie
potrafimypowiedzieć.ZapewneAleksanderzaczynałobawiaćsięnadmiernego
wzrostusiłyludzi,którzyzyskalijużwpływywarmii,iwolałodnichosobistości
całkowicieodjegołaskizależne.
Suwerennośćsatrapówdrastyczniezmniejszyłrozkazkrólewskinakazujący
rozpuszczeniepodległychimarmiizłożonychznajemników.Aleksanderdo-
strzegałwięcpodstawoweniebezpieczeństwowłaśniewgronieelity,aniewlo-
kalnychrewoltach,którerozwiązywaneterazoddziałymiałyewentualniepa-
cyfikować.Ubocznymskutkiemtegoposunięciabyłopowstaniezbrojnychband
wróżnychregionach,wojskokrólewskieniewchłonęłobowiemwszystkichzwal-
nianych,którzyzresztązapewnenieśpieszylisięzpodjęciemsłużbyukróla.
Napoczątku324r.AleksanderdotarłdoSuz.Tuzostałypodjętedecyzje
wskazujące,wjakisposóbkrólmiałzamiarzapewnićswemupaństwuspołeczne
imilitarnepodstawy.
