Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
w1549r.(
OrthographiaUngarica
).22Oprócztegonapisałwiele
traktatówreligijnych—wszystkiewduchuluteranizmu.
21J.Pintér,
Magyarirodalomtörténete.Tudományos
rendszerezés
,t.2,Budapeszt1930,s.85–88
22SystematykijęzykawęgierskiegodokonałtakżekancelarystawęgierkiGábor
Pesti,któryw1538rokuwydałwWiedniupracępt.
Nomenclaturasex
linguarum
.
InnyuczeńMelanchtona—ImreOzorai—wydałrozprawę
powęgiersku
Krisztusról,azőegyházáról,valamint
azAntikrisztusrólésannakegyházáról
.WpracytejOzorai
broniłzasadluteranizmu,zaśatakowałwyznawców
katolicyzmu.PonadtoIstvánGálszécsinapisałpierwszy
luterańskiśpiewnikpowęgiersku,natomiastAndrásFarkas
pierwsząkronikęnapisanąwierszempt.
Azzsidóésmagyar
nemzetről
.WpracyFarkasapojawiłosięciekaweporównanie
historiiWęgierdodziejówIzraelitów.Największapostać
siedmiogrodzkiejreformacji,JánosHonterus,uznawanybył
zajednegozbardziejzasłużonychhumanistówireformatorów
epoki.WBrassózałożyłdrukarnięiwniejujrzałyświatło
dziennepierwszepracewęgierskiejreformacji.Onsamdziałał
wSiedmiogrodziejakoduchownyluterański.Honteruswydał
wKrakowiełacińskąigreckągramatykęanastępniewBazylei
mapęSiedmiogrodu.
Wlatach40.XVIwiekupojawiłasięstrukturaorganizacyjna
wśródduchownychsaskich.IchtwórcąbyłAndrásSzkárosi
Horváth.W1549rokuprzedstawicielepięciugmin
protestanckichzEperjes,Kassa,Kisszeben,LőcseiBártfa
ustanowililuterańskiezasadywiary(
Confessio
Pentapolitana
),którepodsumowałyzasadywyznaniowe
luteranównaWęgrzech.Zasadytezebranebyłyzzamiarem
przedstawieniaichFerdynandowi(podobniejaktozrobili
zwolennicyLutrawNiemczechw1530roku),abytenwziąłich
wobronęprzedprześladowcami.Całasprawazakończyłasię
nawetsporymsukcesem.Królprzyjąłdowiadomości
izatwierdziłw1558rokudziełopięciugminz1549roku.
Zawartetampostanowieniaratyfikowaliwkrótcebiskupi
węgierscyzEsztergomu(MiklósOláh)iEgeru(Antal
Verancsics).W1551rokuokoliceTemesváruwybrałyjuż
pierwszegoluterańskiegobiskupa.Rokpóźniejjednak
biskupstwozostałozlikwidowanezpowodunajazduTurków.
WSiedmiogrodzieważnymwydarzeniembyłoogłoszenie
wyznanialuterańskiegojakooddzielnegowyznania.Stałosię
towpołowieXVIwiekuagłowąnowegoKościołastałsię
FerencDávid.Luteranizmczyniłjednakmałepostępywśród
