Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
szlachcicAndrásEössi.Eössi,szeklerskiziemianinorazSimon
Péchi,kanclerzsiedmiogrodzkibyliczołowymi
reprezentantamisabatarian.WedługPéchiegowraz
ześmierciąJezusaiapostołówzbawieniezostało
uniemożliwione.Postulowałteżpowrótdo„dniaPańskiego”
wsobotęjaktobyłouŻydów,aniewniedzielę(odtegowzięła
sięteżnazwatejgrupywyznaniowej).ZasprawąPéchiego
iEössiegowszczytowymokresierozwojusabatarianieliczyli
około20tys.wyznawców.Grupawyznaniowastopniowo
odchodziłaodchrześcijaństwaskłaniającsiędotradycji
żydowskich.Rozwójsekciesabatarianpołożyłyuchwałysejmu
siedmiogrodzkiego(pierwszaw1622roku),aw1635roku
wyznaczonoimczasnakonwersjęnachrześcijaństwo.
AnabaptystównaWęgrzechreprezentowałKristófSchröter,
którynauczałwEperjes(Prešov).Zpowoduzmianpoglądów
pastorówdoanabaptystówprzystawalikaznodziejeinnych
wyznań:m.in.sabatarianinAndrásFischer.Fischernauczał
wmiastachgórniczychnaGórnychWęgrzech.Pierwszaksiążka
anabaptystównaWęgrzechukazałasięwKolozsvárzew1570
rokuwdrukarniHeltai’aibyłazatytułowana
Könyvecske
azigazikeresztyénkeresztségről.
24Szerzejnatematsabatarian:L.Szegedi,
Azunitáriusok
racionalizmusa
,Válóság2005/12,s.60–80.
PoczątkidrukarstwanaWęgrzech.Potrzebyszkół
ikościołówspowodowałygwałtownyprzyrostliczbydrukarń.
Jużw1529rokupowstaławNagyszebennaziemiachsaskich
pierwszadrukarnia.Kolejnymmomentemzwrotnymbyło
powstaniedrukarniJánosaHonterusaw1539roku.W1541
rokuwydanopierwszewydanieNowegoTestamentuJánosa
Sylvestra(wydanywÚjszigetw1541r.).Sylvester,który
poprzedniodziałałwKrakowieiopublikowałtakżenaWęgrzech
pierwszągramatykęłacińsko-węgierską(GrammaticaHungaro-
latina,1539).W1549rokuGyörgyHoffgreffzałożył
wKolozsvárzedrukarnięwydającąnietylkodziełaotematyce
religijnej,alesławiącewojnyzTurkamipieśnipióraSebastiana
LantosTinódiego.Byłtopierwszyzakład,którydrukował
ksiazkipowęgiersku.DrukarniawKolozsvárzewydałatakże
bajkiEzopa,orazsłynnąKronikęTinódiego.Powstałyteżmniej
znanedrukarniewDebreczynie,BártfaiwKomjáti(komitat
Nitra)orazwVizsoly(komitatAbaúj).WVizsolyukazałosię
pierwszepełnetłumaczenieBiblii25najęzykwęgierski(tzw.
VizsolyiBiblia
—1590).Dziełatłumaczeniadokonałpastor
protestanckiGáspárKároli,zaśproceswydawniczyodbyłsię
