Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Współczesnakoncepcjahistoriiwychowania
29
jestjęzykpełenogólnychsfomułowań,stosowaniepojęćniedokońcazde-
finiowanych,częstonakładającychsięnasiebie.Wsumiesątowypowiedzi
charakteryzującesięswoistymżargonemprzeniesionymczęstozobcojęzycz-
nejliteratury.
Jakiewynikająstądkonsekwencjedlahistoriiwychowania?Wpolskiej
literaturzehistoryczno-pedagogicznejzagadnieniateporuszyłporazpierwszy
JulianDybiec20.Stwierdza,żewstosunkudohistoriiwychowaniawysunięte
zostałytesamezarzuty,jakwstosunkudohistoriiwogóle.Zwolennicyta-
kiegopojmowaniaprocesubadawczegotwierdzą,żenaukataniewyjaśnia
podstawowychproblemówedukacyjnychnaprzestrzeniwieków,np.doty-
czącychroliedukacjiwkształtowaniuspołeczeństw,czegoprzykłademjest
narracjaoświeceniowa,którastarałasięudowodnićdecydującąrolęoświaty
wkształtowaniunowoczesnegospołeczeństwaXVIIIwieku.Tymczasemteza
taniedokońcazostałaudowodniona,bowiemwprzypadkuPolskinieotrzy-
maliśmyjednoznacznejodpowiedzinatematrolireformszkolnychprzepro-
wadzonychprzezKENijejwpływunamodernizacjęspołeczeństwa.Należy
zatemunikaćopracowańocharakterzewielkichsyntez,akoncentrowaćsię
raczejnamikroproblemach,atakżenabadaniuproblemówdotądpomija-
nych,należącychdosferyświadomościspołecznej.Możetobyćnp.pytanie
osensedukacji,zwłaszczamającejmiejscewprzeszłości,pytanieostosunek
społeczeństwadanejepokidoedukacji,czyostosunekmłodegopokoleniado
własnegokształcenia.Chodziwięcoto-jakstwierdzająamerykańscybadacze
dziejów-byodpowiadaćsobienanastępującepytanie:wjakimstopniuwystę-
pującewdanejepoceideeitendencjeświatopoglądoweznajdująodzwiercie-
dleniewświadomościspołecznejpokoleń,któreprzygotowujesiędopełnego
udziałuwżyciuspołecznym?Ponadtonależywięcejuwagipoświęcićhistorii
wychowaniajakodyscyplinienaukowej,jejroliiznaczeniuwwyjaśnianiu
zjawiskważnychdlapraktykiedukacyjnej.Teniewątpliwiesłusznepropozy-
cjeniemogąjednakzwalniaćhistoriiwychowaniaododpowiedzialnościza
kształtnaszejwiedzyoprzeszłościedukacyjnej,jejprawachiuwarunkowa-
niach.Głoszonyprzezpostmodernistównihilizmpoznawczyniemożemimo
wszystkozwolnićodprowadzeniasolidnychbadańopartychosprawdzone
procedurybadawcze,opisaneścisłymjęzykiemposługującymsięuściślonymi
pojęciami.Propozycjemetodologicznewysuwaneprzezpostmodernistówpod
20J.Dybiec,Historiawychowaniawpostmodernistycznymświecie,UBiuletynHistorii
Wychowania”2003,nr1-2,s.5-11;też[w:]Historiawychowaniawkształceniunauczy-
cieli.Tradycjaiwspółczesność.Teoriaipraktyka,red.T.Gumuła,S.Majewski,Kielce2005,
s.19-26.
