Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
jestfundamentemistnieniaartefaktów.Bezludziniemaprzedmiotów,gdyżbez
kontekstustająsięoneformamiabstrakcyjnymibezznaczenia,klasyfikowanymi
stylistyczniei,ewentualnie,podwzględempoziomukomplikacji21.
Fundamentalnazaśwrozumieniukwestiirefleksjinadtematprzedmiotównie
jestichmaterialnośćsensustricto,aleinterakcjaiefektzaangażowaniaczłowieka
wkonkretnądziałalność,wktórejwykorzystujesięmaterialnośćrzeczy.Tojest
właśnieUaktywnabytowość”rzeczy22.
Archeologiaantropologizującsięniezauważyłabowiem,żeoddawnajest,po-
dobniejaknaukispołeczne,odseparowanaodUrozumieniamaterialnegoiczysto
technicznego”wsensiewiedzydotyczącejtegonp.doczegosłużydanyprzedmiot
czyjaksięwykonujedaneprzedmioty.Tozaś,podobniejaknaukachspołecznych,
powodujepewnenieuświadomionepodejścieakcentującetylkopodmiotowość
człowiekaiUprzezprzedmioty”szukająceczłowiekaorazjegokomunikatów23.To
jestswoistyUdrugibiegun”popodejściustylistyczno-typologicznym,gdzieocenia
siędanetechnologiczne,formalne,ilościoweijakościoweprzedmiotów,alebez
głębszejrefleksjinadsensemichistnieniairzeczywistąpodstawowąfunkcją.
Prawdąjest,żeoilearcheologiajestwstaniebardzodokładniepokazaćUwyizo-
lowane”elementykulturymaterialnej,tojużkwestiaichrzeczywistegoznaczenia,
funkcji,waloryzacjiipostrzeganiaprzezjejtwórcówjestdużotrudniejszadoprzed-
stawienia.Naszeocenyczęstofragmentarycznealboobarczonedużymmargi-
nesembłędu.Niezwalniatonasjednakzposzukiwaniaodpowiedzinatopytanie.
Widaćtochoćbywprzypadkuzbiorówmuzealnych.Ograniczeniekontekstu
wprzypadkumuzealnychkolekcjihistorycznychmożespowodowaćtzw.efekt
Usubiektywnegoestetyzmu”,gdzieocenaobiektuzazwyczajopierasięnaperso-
nalniewaloryzowanejestetycedanegoprzedmiotu,comożliwejestjedyniedla
osóbzodpowiedniąwiedząikapitałemkulturowym.Niestetydlainnych,nieznają-
cychpewnegowybranegosubiektywnieUkanonuznaczeniowego”,daneprzed-
miotybezpodanegokontekstuniebędązrozumiałe,atymsamymprzekazzawarty
wjakiejśkompozycjiwystawowejniedotrzedowiększegogronaadresatów24.
Szczególniegdyweźmiemypoduwagętzw.archeologiędrugiegostopnia25staje
siętobardzoważnąpowinnościąbadaczy.
Tozaśuzasadniadośćsmutnywniosek,żearcheolodzyniewiedzązazwyczaj,
jakiebyłyformyrozrywkidawnychludziijakkiedyśgrałosięwgryplanszowe,ale
———
———
21L.Šmejda,M.Baumanová,Conceptualcrossroads:communityandsocietyinprehistory,[w:]Paradigm
found.ArchaeologicalTheory.Present,PastandFuture.EssaysinHonourofEvženNeustupný,
red.K.Kristiansen,L.Šmejda,J.Turek,Oxford-Philadelphia2015,s.47-60.
22N.Boivin,op.cit.
23Ibidem.
24A.Ziębińska-Witek,Renesansmaterialności,czylipowrótobiektówdomuzeum,[w:]Historiadziś.
Teoretyczneproblemywiedzyoprzeszłości,red.E.Domańska,R.Stobiecki,T.Wiślicz,Kraków
2014,s.217-228.
25A.Zalewska,Archeologiajakoelementwspółczesnychwyobrażeńkulturowych,UAnalectaArchaeo-
logicaRessoviensia”2009(2011),t.4,s.139-154.
13