Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
45.Jeżelimaszinnego,któremuniewierzysz,
Leczchceszmiećzniegokorzyść,
Układajpięknesłowa,leczmyślikryjzdradliwe
Ifałszpłaćzdradą.
46.Taksamozowym,któremuniewierzysz
Iwątpiszwjegoszczerość:
Uśmiechajsiędoniego,mówinaczejniżmyślisz,
Płaćpięknymzanadobne48.
Powstajewięcpytanie,czytakiezasadyprzekładałysięrównieżnagryplan-
szowe,gdzieumiejętnośćwprowadzaniawbłądiblefowaniajestdzisiajpostrze-
ganaambiwalentnie.Tymsamymrodzisięproblembadawczydotyczącytego,czy
gryplanszowewikingówmiaływswychregułachwięcejzgierhazardowychanta-
gonizującychmocnoprzeciwników,czyteżkładzionowiększynacisknaszlachet-
ność(wsensiesprawiedliwejrywalizacji)iintelektualność(czylipołożenienacisku
nastrategicznyaspektgry)rozrywki,jaktojestwszachach.Szachygrąsyme-
tryczną(obajprzeciwnicymajątakiesameszanseiliczbępionków),ahnefatafljest
niesymetryczny(bronisiękrólaprzedprzeważającymiliczebniesiłamiprzeciwni-
ka).Torównieżmożemiećodzwierciedleniewregułachistylugry.Niewiemy,czy
gramiałazasadyrównoważącedysproporcjęsiłgraczy.
Znanynamtryktrakmożemiećcharakterhazardowy,awięcłatwoznaleźćana-
logiękulturowądlahnefatafljakoplanszowejgryhazardowej,choćwcześniejwspo-
mnianeprzypisywaniebeztroskigromplanszowymtemuprzeczy.Hazardowość
współgrajednakzestereotypempostrzeganiaSkandynawówdobywikińskiej,gdyż
dziękiswoistejUhistorycznejpopkulturze”ugruntowałsięodwiekówichwizeru-
nekjakookrutnychwojowników,którzyprzynosząjedynieśmierć,gwałtyipożogę.
TrudnowięcwyobrazićichsobieprzyUszlachetnejiuczciwej”grze.
Dziśjużjednakwiemy,żetotylkopropaganda,gdyżgeneralnieSkandynawowie
bylinarodemkupcówikolonizatorów,którzyczęstoadaptowalisięiłączylizlokal-
nymigrupamioinnymetnosie,tworzącnowąjakość,takjaktobyłonp.zSasamina
WyspachBrytyjskichalboWaregaminaRusi.Cowięcej,wwyprawachwojennych
brałaudziałjedynieniewielkagrupamieszkańcówSkandynawii,większośćstanowi-
lirzemieślnicyczyrolnicyludnośćtypowowiejska49.Dlaniejgryplanszowemogły
byćważnymelementemrozrywki,ajakożeczłonkowietejgrupyprzebywali
Uwśródswoich”,tonajpewniejzasadytychgierbyłyściśleokreślone,sameroz-
grywkizaśmożnadomniemywaćprzebiegałyUhonorowo”.
Wramachpogłębionejanalizyianalogiidoszachówmożemyjednakzadaćpy-
tanie,którewprzypadkuszachówrzadkosięzadaje,auzaraniahistoriitejgrybyło
zapewnebardzoważne.Mianowicie,jakąrzeczywistąsytuacjęmożeoddawaćsa-
marozgrywka.Trudnooczekiwaćpodobnieabstrakcyjnegopodejścia,jakiewystę-
———
———
48Eddapoetycka…,s.26.
49E.Roesdahl,HistoriaWikingów,tłum.F.Jaszuński,Warszawa2001.
20