Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
pujedzisiaj,wdobieróżnorodnychgierlogicznych.Szachyprzedstawiałybowiem
kiedyśwprostpolebitwyzkilkomarodzajamiwojskihierarchiąwarmii.Worygi-
nalnychszachachmamybowiemkalifa(króla)generaławezyra(hetman)orazry-
dwany(gońców),jazdę(koniki),piechotę(pionki)isłonie(wieże)50.Dziękitemu
właśniestałysięsynonimemstrategiiisymbolicznieuczyływykorzystywaniaróż-
norodnychrodzajówwojska.Hnefatafltogra,wktórejmamydwarodzajepionków:
króla(konung)iwojowników.
Tymsamymniemamyraczejdoczynieniazwielkąbitwą,alezodtworzeniem
sytuacjipotyczkilubzajazdu,wktórejotoczeniwojownicybroniąswojegodowód-
cy.Raczejniejesttooblężenie,botrudnowdobiewikińskiejdoszukiwaćsięchęci
przedstawieniarozumianychwdzisiejszymsensiemurówifortyfikacji,gdziewoj-
skobronisięprzedinnąarmią.Towymagaprzyjrzeniasię,jakwyglądałporządek
społecznyuwikingów.Możnabypowiedzieć,żetospołeczeństwoijegoobrazbę-
dziedlamnieUsoczewką”,dziękiktórejudasiędaćodpowiedźnapytanieoprzed-
stawianąwgrzerzeczywistąsytuację.
PrzyglądającsięspołeczeństwuwSkandynawii,możnadostrzecpewnąspoty-
kanąwspołecznościachplemiennychspecyfikę.Władcy(czylijarlowieapóźniej
królowietzw.kunung-owieskandynawscy)nierządzilidużymiterytoriami.Ich
władzazazwyczajopierałasięnaosobistymautorytecie,zdolnościzebraniadruży-
nywojowników(hirð-ulubwprzypadkukrólówdrużynywojówlid-utworzących
wspólnotęfélag)mogącychzwiększyćprestiżwładcyrabunkamiidokonaniami
wojennymi,umiejętnościwspółpracyzzeswojąelitą(możnymi,przywódcamiro-
dówetc.)oraznasystemieostentacyjnejszczodrościwobdarowywaniuswoich
poddanych.Topowodowałonacisknapozyskiwaniebogactw,gdyżtylkomajątek
wostatecznymrachunkulegalizowałwładzę,adokładniejdawałmożliwośćfinan-
sowaniaposłuchuiwsparciapolityczno-militarnego.Wieleźródełzokresuformo-
waniasiępaństwwikińskichwskazuje,żewładzajarlalubkrólaniebyłasilnieumo-
cowana,adodatkowonajważniejszedecyzjeczęstomusiałybyćkonsultowaneze
zgromadzeniemwolnychmężczyzn(thingiem),podczasktóregowłaśniewsparcie
elitzazwyczajdecydowałoopozytywnymrozpatrzeniusprawy51.
PodstawęzaśorganizacjimilitarnejwSkandynawiiokresuwikingówstanowiły
jednostkizłożonezniewielkiejliczbywojowników,zazwyczajpołączonychwięzami
krewniaczymi,wspomnianewcześniejtzw.hirðlublið.Naszezaśpostrzeganieczę-
stojestzakłóconeprzezstereotypoweuznanie,żeistniałyarmiewikingów,cobyło
normądopierodlaokresupóźniejszego.Wcześniej(przedwiekiemXichrystianizacją)
większeoddziaływikingówzazwyczajbyłykoalicjamitychmniejszychjednostek,
zktórychkażdapodlegajednemuliderowi.Łączyłaichwzajemnalojalność,aprzywód-
camusiałimzapewnićwyżywienie,ekwipunekiwynagrodzićzasukcesywwalce52.
———
———
50G.Josten,Chessalivingfossil,Kolonia2001.
51A.Forte,R.Oram,F.Pedersen,PaństwaWikingów.Podbojewładzakultura,tłum.M.Nowak-
-Kreyer,Warszawa2010;E.Roesdahl,op.cit.
52B.Rafield,C.Greenlow,N.Price,M.Collard,Ingrupidentification,identityfusionandtheformation
ofVikingwarbands,UWorldArchaeology”2016,t.48(1),s.35-50.
21