Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
IdeaprowincjonalizowaniaEuropy
Guhawprostkrytykujepogląd,jakobyświadomośćchłop-
skamiałanprzedpolityczny”charakter.Jakpodpowiada,sposób
zbiorowegodziałaniachłopówwnowoczesnychIndiachefek-
tywnieposzerzyłkategorięnpolityczności”dalekopozagranice,
którewyznaczyładlaniejeuropejskamyślpolityczna41.Sfera
polityczna,wktórejuczestniczylichłoporazjegopanowie,mia-
łacharakternowoczesny(jakinaczejmielibyśmyokreślićna-
cjonalizm,jeśliniejakonowoczesnyruchpolityczny,dążącydo
samostanowienia?),ajednaknieodpowiadałalogiceświeckich
iracjonalnychosądówwłaściwychnowoczesnejkoncepcjipoli-
tyczności.Wtęchłopską,ajednaknowoczesnąsferępolityczną
nadalinterweniowalibogowie,duchyiinnebytynadprzyrodzo-
ne42.Specjaliściodnaukspołecznychmogązaklasyfikowaćto
jakonwierzeniachłopów”,leczchłopjakoobywatelniemiał
udziałuwtworzeniuontologicznychzałożeń,oczywistychdla
naukspołecznych.Guhauznałpodmiotchłopskizanowocze-
sny,sprzeciwiłsiętymsamymklasyfikowaniugojakonprzed-
polityczny”.Obstawałprzyopinii,żechłopbyłprawdziwym,
współczesnymkolonializmowipodmiotem,fundamentalnym
elementemnowoczesności,którąwładzakolonialnawprowadzi-
ładoIndii,niezaśanachronizmemwdążącymdonowoczesno-
ściświeciekolonialnym.Mentalnośćchłopówniebyłanwstecz-
na”-niebyłaprzeszłościąprzeszłościczyteżświadomością,
którąprzerastałynowoczesneinstytucjepolityczneiekonomicz-
ne,budzącuzasadnionyopór.Sposób,wjakichłopirozumieli
relacjewładzy,zktórymistykalisięwświecie,niebył-jakdo-
wodziGuha-anipozbawionyrealizmu,aniwsteczny.
Rzeczjasna,Guhaniedoszedłdotychwnioskówodrazu,
jegowywodowibrakowałoteżjasności,jakądajeretrospekcja.
NaprzykładwniektórychfragmentachElementaryAspectsof
PeasantInsurgencyinColonialIndiaprowadziwywódzgod-
nieztendencjamipowszechnymiwbadaniacheuropejskiego
41Natentematzob.DipsehChakrabarty,ASmallHistoryofSubaltern
Studies,w:tegoż,HabitationsofModernity.EssaysintheWakeofSubal-
ternStudies,Delhi:PermanentBlack2002.
42Zob.rozdz.4ProwincjonalizacjaEuropy.
